De neus van Cyrano
Ze noemen het ook weleens het land van de 1001 kastelen. En als toetje krijg je er flink wat grotten bovenop. Vooraleer we ons in de wijn storten, neemt Marie-Cécile ons snel mee naar het standbeeld van Cyrano, dé aanbeden figuur in dit 29.000 zielen tellende stadje. Cyrano de Bergerac is een toneelstuk uit 1897 van de Franse toneelschrijver Edmond Rostand (1868-1918). Cyrano de Bergerac is dichter en aanvoerder van de cadetten in het Franse leger, en vooral verliefd op zijn nichtje Roxane. Maar omdat hij zo’n lange neus heeft, denkt hij dat ze nooit van hem zal houden. Tot ze op een dag een afspraakje met hem wil.
“We hebben uiteindelijk in 2005 een beeld laten maken in brons”, legt Marie-Cécile uit, “omdat van de andere, stenen versie constant de neus gestolen werd. Toen dat gebeurde in augustus en iedereen met vakantie was, heeft het beeld er weken gestaan zonder neus. We hadden ze (de neuzen) weliswaar in voorraad om te vervangen, maar niemand was bereikbaar. Finaal werd dan beslist om in een ander materiaal te gaan werken, het werd brons. Iets steviger…”
In de schaduw van
De wijnregio Bergerac huisvest dertien appellations waarvan, volgens de kenners, de Monbazillac (de lokale sauterne) het vlaggenschip is. Deze zoete, witte wijn is vooral populair bij foie gras, maar wordt ook als aperitief gedronken. Maar op nationaal niveau gaat deze wijnzone gebukt onder de populariteit van Bordeaux, een wereldbegrip, amper honderd kilometer verder.
Die schaduwfunctie zint de locals niet, dus doen ze er alles aan om ook hun flesjes onder de aandacht te brengen. In 1995 gingen ze zelfs zo ver dat ze adverteerden met de slogan ‘L’Autre Grand Vignoble’, maar dat zette buur Bordeaux ongewild nog meer in de spotlights en de campagne werd afgevoerd. Ook publicrelationsgastvrouw Marie-Pierre Tamagnon van het overkoepelende Les Vins de Bergerac, een belangengroep die 162 producenten groepeert en een bezoekerscentrum hartje Bergerac exploiteert, kan moeilijk wegsteken dat de verpletterende aandacht voor Bordeaux een doorn in het oog is.
Wijnbladen en importeurs klasseren Bergerac al snel onder de rubrieken drinkwijntjes of supermarktlabels, geen topkwaliteit dus. “Maar wat is daar mis mee?”, vraagt ze zich luidop af, terwijl ze een Pécharmant 2009 opent. En het moet gezegd worden, deze zeer betaalbare blend van cabernet franc, cabernet sauvignon, merlot en malbec weet te bekoren. Tegenwoordig pakt deze ‘conseil interprofessionnel’ uit met nieuwe landkaarten en een hertekende ‘Route des Vins’. Kortom, de underdog – met de Belgen als belangrijkste internationale klant - weert zich.
Kleine stad, grote kerk
Na een voortreffelijk ontbijt met echte botercroissants en een stokbrood, dat kraakt zoals het hoort, gaan we weer op pad. Door een vers gemaaid landschap brengt de rit ons tot Périgueux, hoofdstad van de Périgord en bekend om haar oude Gallo-Romeinse stadskern.
Gids Sarah Boissart stuurt ons eerst op de veertien meter hoge Tour Mataguerre, de laatst overblijvende van een reeks van 28 torens – en twaalf poorten - die ooit de verdedigingsmuur van de stad uitmaakte. “Daarom noemde men Périgueux ook weleens klein Carcassonne”, vertelt Sarah. En dan gaat het richting blikvanger: de kathedraal, gebouwd door dezelfde architect die ook de Sacré-Coeur in Parijs realiseerde.
Omdat het geheel ook een klooster bevat, troont Sarah ons mee naar de rivier. Daar, in perspectief, hebben we het mooiste uitzicht op het geheel. De kathedraal zelf heeft geen unieke klassering, maar omdat ze zich situeert op de wegen naar Compostella, vormt ze onrechtstreeks een onderdeel van de Unesco-werelderfgoedlijst. Ook niet geklasseerd, maar ook zeker het bezoeken waard, is de delicatessezaak van Eric Requier. Deze shop wordt als een van de beste producenten van foie gras beschouwd. Foie gras of ganzenlever is in de Périgord zo populair dat ze er zelfs ijsroom van maken. “Zeer lekker op een slaatje met eendenborst”, legt Sarah uit.
Van de grot naar het kasteel
Na de lunch trekken we oostwaarts. Ons eerste bezoek zijn de grotten van Tourtoirac een site die in 1995 ontdekt werd. We dalen 25 meter en wandelen bij een temperatuur van dertien graden het parcours onder begeleiding van een Nederlandstalige gids, die nauwgezet het ondergrondse wonder (opgenomen in de reeks ‘Les Grands Sites du Périgord’) uit de doeken doet.
Een uur later en opnieuw vijftien graden warmer bollen we acht kilometer verder tot het kasteel van Hautefort. Hier maakte marquise-militair Jacques-François de Hautefort (1610-1680) destijds het mooie weer... als vrijgezel. Sinds 1990 is het imposante optrekje in handen van een stichting die het conserveert en renoveert. In de vroege avond strijken we neer in de chambres d’hôtes Aux Délices d’Excideuil, een mooie woning van 250 jaar oud (voorheen een patisseriegelagzaal) met vijf individueel gedecoreerde kamers. ’s Avonds eten we voortreffelijk in de binnentuin en slapen we met de vensters open, genietend van een heerlijke stilte.
Terug zuidelijk
De panoramische D704 brengt ons tegen het middaguur in het renaissancehart van Sarlat, voluit Sarlat La-Caneda. Dit stadje bezit meer middeleeuwse en zeventiende-eeuwse gevels dan eender welke Franse stad. Van op de Place de la Liberté verkennen we de lanen, steegjes en oude, rijk versierde okerkleurige herenhuizen. Sinds 1962 zijn de gebouwen hier beschermd en vormen ze één groot openluchtmuseum.
Dat brengt bezoekers met zich mee, en waar reizigers flaneren, duiken winkels, cafés en restaurants op. Ondanks dat rijke aanbod – met prijzen flink hoger dan in de rest van de Périgord - heeft de stad haar karakter weten te behouden. Gelukkig maar. In de late namiddag dalen we af tot La Roque Gageac, een langgerekt dorpje onder een rotswand langs de oever van de Dordogne.
Vlot door de tijd
Niets zo mooi als de zon zien opkomen boven de lus in de Dordogne vanuit het hooggelegen Domme en daarna croissants eten in het hotel. “Iedereen aan boord?”, roept de schipper van de ‘balade en gabare’ in Beynac klokslag tien uur. Met een kopie van de transportschepen van destijds varen we een stukje op de – volgens de kapitein - tweede zuiverste rivier van Europa.
De Dordogne was niet alleen letterlijk het grensgebied tussen de Fransen en de Engelsen in hun roemrijke oorlog, de regio is ook gelardeerd met ontelbare kastelen. En uiteraard was deze waterweg destijds van levensbelang om vanuit Bordeaux de nodige goederen landinwaarts te krijgen. “Vergelijk het met de Douro ten oosten van Porto,” vertelt de schipper, “een soort snelweg over het water.” En dan is het tijd voor de terugreis.
