Eeuwenoude zeegrasdaken op het Deense eiland Laeso
Nergens ter wereld zijn er zoveel zeegrasdaken te vinden als op het Deense eiland Laeso, gelegen aan de noordkust van Jutland. In totaal bevinden zich hier maar liefst 36 karakteristieke huisjes bekleed met zeewier. Om deze ambachtelijke en traditionele manier van dakbedekking te beschermen, worden de daken één voor één gerestaureerd. In 2022 zouden de renovatiewerken klaar zijn en kunnen alle 36 huizen opnieuw uitpakken met hun magnifieke zeegrasdaken.
Duurzame daken
Een zeegrasdak kan tot wel 350 jaar meegaan. De eerste daken op Laeso werden opgebouwd uit drijfhout van scheepswrakken en zeegras dat overal langs de kust werd gevonden. Voor ieder dak werd er zo'n 90 ton zeegras gebruikt. Naarmate de daken verouderden, raakte het zeegras zodanig in elkaar verstrengeld dat het een perfecte isolator werd voor de meest heftige weersveranderingen. De techniek van het ambacht zorgde ervoor dat het zeegras met de tijd waterafstotende eigenschappen begon aan te nemen. Door de hoge concentratie zout in het zeegras was het bovendien een brandbestendig materiaal. Daarom wordt het als een van de meest duurzame vormen van dakbedekken beschouwd. Zou je een zeegrasdak vergelijken met de huidige moderne daken, dan bezit het 90 procent van de isolerende eigenschappen. Voor de fauna en flora van het eiland vormen ze een perfecte uitvalsbasis om er volop te bloeien en groeien.
De zeegrasdaken hebben nog een bijzondere eigenschap, namelijk CO2 uit de lucht halen om dit voor een lange tijd aan zich te binden. Hun zuiverende werking in combinatie met het drijfhout en de klei die op de muren werden aangebracht, droegen bij aan een lage CO2-voetafdruk. Na gebruik kunnen de materialen weer opgenomen worden door de natuur en zijn daardoor volledig recycleerbaar.
Tot de jaren 1930 werd het zeegras van Laeso gewonnen van de zeebodem rondom het eiland. Door een sterfte van het zeegras in de jaren die volgden, kwam het winnen van het duurzame materiaal in verval. Voor het restauratieproject week men daarom uit naar de eilanden Bogo, Mon en Taero.
Zoutwinning
Naast de zeegrasdaken staat Laeso ook bekend om de zoutwinning. 'Laeso zout' werd al vanaf de twaalfde eeuw uit het zoutrijke grondwater gewonnen door de lokale bevolking. Om de zoutovens draaiende te houden, werden bomen als brandhout gebruikt, totdat deze voorraad rond de achtitiende eeuw op was. Dat verklaart ook waarom er werd uitgeweken naar drijfhout en zeegras voor de bouw van de karakteristieke huisjes met zeegrasdaken. Het huidige 'Laeso Salt' fabriekje werd dertig jaar geleden in 1991 opgericht en biedt bezoekers de mogelijkheid om zelf de traditionele methode van het winnen van zout uit te proberen.
Zeegrasdaken routes
Het is mogelijk om de eeuwenoude zeegrasdaken te bewonderen via twee routes. Deze speciale routes leiden je langs het oudste huisje met een zeegrasdak uit 1790, Andrine's huis. Sommige huizen zijn nog open voor publiek, andere zijn privé-eigendom en kunnen vanop een afstand ontdekt worden. De meeste huizen met zeegrasdaken vind je in het stadje Gammel Osterby met een totaal van 16 huizen. In het openluchtmuseum (Frilandmuseet) ten noorden van Kopenhagen bevindt zich een replica van een historisch Laeso huisje met het zeewier als bouwmateriaal.
'Dag van de Zeegrasdaken'
Sinds 2017 organiseert Laeso de 'Dag van de Zeegrasdaken' om de bijzonder traditie en ambacht levendig te houden. In 2021 staat deze speciale dag gepland voor midden oktober.
GRANDE.be reporter Phebe Coppens volgt de toeristische actualiteit en schrijft elke week een nieuwsbericht, over Vlaanderen of ver daarbuiten.
