Tunesië: Welkom in de woestijn!

Cultureel en archeologisch erfgoed

Een autorit van ongeveer een anderhalf uur brengt ons bij de hoofdstad Tunis, een stad met twee gezichten. Onder andere haar prachtige medina, geeft de stad Arabische uitstraling. Maar in de ‘La Nouvelle ville’ doet de stad Europees aan. Enkele kilometers buiten de stad vinden we de schaarse resten van de ooit zo machtige stad Carthago, een must voor geschiedeniskenners. Tunesië is rijkgevuld met geschiedkundige sites. Met Utica, Uthina, Thugga en het grote amfitheater El Djem kan Tunesië ons heel wat inzicht geven in het historische verloop van het land. Romeinse, Byzanthijnse, Ottomaanse, Franse overheersers hebben er elk hun stempel achtergelaten. Sinds de 7^de eeuw na Christus werd Tunesië veroverd door islamitische Arabieren. Prachtige moskeeën en typische architectuur getuigen van deze islamitische cultuur.

Het zuiden wacht

Op een uur vlieg je vanuit Tunis naar de stad Tozeur. Ben je met de wagen, dan heb je een kleine vijfhonderd kilometer voor de boeg. Tijdens onze rit laten we de noordelijke, groene gordel achter ons en verandert deze stilaan in steppe-achtige, kale, weidse vlakten. Riviertjes zijn nagenoeg uitgedroogd, de grond kleurt meer en meer zandgeel en verandert uiteindelijke in steenvlakte. De woestijn kondigt zich aan.

Onderweg stoppen we in Kairouan.  Deze stad, genesteld in het sober steppegebied, heeft de bijnaam ‘stad met driehonderd moskeeën’. Het is één van de heiligste bedevaartsoorden voor moslims. Het pronkstuk van de stad is de grote moskee van Kairouan, met zijn impressionante zuilengalerij, de marmeren tegels op de binnenplaats en de arabesken rond de mihrab die naar Mekka wijst. We hebben nog wat tijd over en bezoeken ook de Moskee van de barbier, die de graftombe van een metgezel van Mohammed herbergt. 

Voel een oase in de woestijn

De volgende dag zetten we onze weg verder richting zuiden naar Tozeur, een grote oasestad aan de rand van de woestijn. We drinken thee in de stad en horen vanop de minaret de muezzin’s lofzang voor Allah. Een wandeling door de stad toont ons de merkwaardige architectuur met muurpatronen die je ook terugvindt op Berbertapijten. Maar het is druk en heet. Daarom zoeken we de koelte en de rust op in de immense palmentuin van wel duizenden palmbomen. Deze tuin is, als een echt paradijs, een zegen voor deze regio. Er groeien niet alleen de torenhoge dadelpalmen maar ook kleinere fruitbomen zoals sinaas-en granaatappels, vijgen en olijfbomen. Je kan je er doorheen wandelen of je laten rijden in een koets, mocht de hitte je ietwat vermoeid hebben.

Het hele Djerid gebied, de Tunesische streek van de oases en zoutmeren, herbergt meerdere oases die stuk voor stuk een bezoek waard zijn: Nefta, Tamerza en Mides aan de Algerijnse grens, en El Hamma en Chebika in het Oosten.

Chott el Jerid: illusie of waarheid

Aan de rand van Tozeur ligt als schril contrast voor de oase, een broeierige vlakte van water en zout die een verblindend licht geeft van glinsterende zoutkristallen: Chott el Jerid. Door het zoutmeer, waar fata morgana’s of luchtspiegelingen je doen twijfelen aan illusie of werkelijkheid, loopt een lange, zwarte asfaltweg. Als een recht lint snijdt deze weg het meer van noord naar zuid in tweeën. Op het einde van de weg ligt de kleine stad Douze: ‘Welkom aan de poort van de Sahara!’

De Sahara, een goddelijke plek

Douz neemt je letterlijk mee in de woestijn want hier raken de duinen en het zand de bewoonde wereld. Vanuit deze oase heb je heel wat mogelijkheden om de woestijn te verkennen. Net buiten de stadspoort liggen de kamelen zij aan zij op je te wachten. Of ook met 4x4 wagens of quads trotseer je de zandheuvels van de Grand Erg Oriental. We raden je aan om zeker ook de nacht in een tentenkamp door te brengen voor de ultieme woestijnervaring:  zand onder je voeten, ongekende rust en stilte, eenheid met de natuur, onvergetelijke zonsondergangen, thee bij het kampvuur, een stralende sterrenhemel en de wetenschap dat je de volgende ochtend opnieuw zal ontwaken op deze goddelijk plek, de Sahara genaamd.  

Berber bergdorpen

Nog meer in zuidoostlijke richting treffen we eenzame bergdorpjes aan zoals het witte Tamezret. Een Berberdorp, dat haar authenticiteit mooi bewaard heeft en waar je tijdens de nacht de sterren uit de hemel lijkt te kunnen plukken. Het landschap past zich weer geleidelijk aan want de omgeving van het Berberdorp Matmata lijkt zeer sterk op een maanlandschap met kraters en heuvels. Typisch voor dit dorp zijn de troglodietenwoningen uitgegraven in de rotswanden om de mensen te beschermen tegen de hitte. De bruine burcht van Chenini lokt ons nog dieper naar het zuiden. Op een richel tussen twee bergen staat het geruïneerde Ksar. Opvallend is de witte moskee tussen kapotte en bewoonde huizen met nauwe stegen.

Deze kleine dorpen en de omgeving van Tataouine waren ooit het decor voor verschillende scènes uit Star Wars series en films. Wat een beetje contradictorisch lijkt, want het leven in deze dorpen kan je moeilijk relateren aan de toekomst. Je gaat eerder een tijdje terug in de tijd. Maar dat stoort ons niet. We nemen onze tijd om te genieten van deze plek. Een oord waar de mens geconfronteerd wordt met zichzelf, met de lichamelijke gewaarwording van zon en hitte en de grenzen die lichamen hiervan verdragen, maar ook met het besef dat we mogelijk op één van de mooiste plekken op aarde vertoeven: de woestijn!