Kunst langs de Leie: De Vlaamse Meesters in Deinze, Machelen-aan-de-Leie en Sint-Eloois-Vijve

Boven de Leie spelen wind, wolken, regen en af en toe zon het spel van het vlakke land. De rivier is al eeuwenlang de thuisbasis van straffe Vlaamse Meesters. Langs de Leie fietsen we van Deinze naar Waregem. Eerste stop is het kunstenaarsdorp Machelen-aan-de-Leie.

Overal Raveel

De bekendste inwoner van Machelen-aan-de-Leie is ongetwijfeld Roger Raveel. Hij werd er geboren en woonde er zijn hele leven. Het Roger Raveel Museum toont een zeer brede verzameling van zijn werk. Mooi om zien is de evolutie van prachtige figuratieve kunst in zijn vroege jaren, naar abstract werk, en toen hij ouder werd meer en meer direct de kijker aansprekend en meeslepend. Er is ook een aparte verdieping gereserveerd voor werk over zijn vrouw, muze en manager Zulma. En de link van vandaag wordt ook gemaakt: tien jonge kunstenaars voegen via hun creaties hun visie toe aan de werken van Raveel.

In en rond Machelen-aan-de-Leie volgen we de Raveelwandeling die de belangrijkste plekken uit zijn leven verbindt. Vermits hij heel zijn leven in Machelen-aan-de-Leie doorbracht liggen die plekken makkelijk dicht bij elkaar: de totale afstand is amper vier kilometer. De wandeling leidt onder meer langs de Petegemstraat, waar Raveel werd geboren en – weliswaar enkele huizen verder – ook lang woonde. We passeren ook langs het voetbalveld, onderwerp van een van de mooiste schilderijen uit zijn vroege periode, en dat ook te zien is in het Roger Raveel Museum.

Naast het museum opent Brasserie De Afspanning groots: een ruim terras, binnen zaaltjes voor feesten, een volle kaart eten en drinken.

Verspreid in het dorp zie je de Palen van het Onbeperkte: opvallende kleurrijke palen met spiegels erin, zodat passanten en toeschouwers deel worden van het werk. Typisch Roger Raveel. Achter het Roger Raveelplein aan de kerk ligt nog een plein: het Plein van de Nieuwe Visie, met daarrond de Muur van de Verbeelding van Raveel. Dat is een betonnen constructie van veertig meter met daarin ondermeer de schilder zelf, vrouw Zulma en kat.

In de Posthoornstraat fietsen we langs de kapel Maria Hulp der Christenen. Raveel richtte deze kapel in op zijn eigen kleurrijke wijze: met fresco’s, glas-in-lood raam, een werk in keramiek.

Bezoek bij Martin Wallaert, vol verhalen

Dan worden we verwacht in de prachtige Villa ter Ide, in het midden van het dorp. Daar ontvangen kunstschilder Martin Wallaert en Bianca Declerck ons voor het hoogtepunt van de dag. Schilder Wallaert is tachtig jaar, maar schildert nog elke dag. Hij leidt ons rond in zijn atelier en verder in zijn woonhuis, met overal schilderijen. Niet enkel van hemzelf, maar ook van vroegere collega’s. Wallaert wordt gezien als de laatste levende vertegenwoordiger van de Latemse School. Bij elk schilderij hoort een verhaal en dat maakt de tour door het huis vol leven en passie. Aan anekdotes geen gebrek. Zo vertelt Wallaert: “Tijdens een tentoonstelling toonden enkele bezoekers interesse in een landschap dat ik geschilderd had. Ze vroegen dan ook de mening van collega-schilder Léon De Smet die er ook aanwezig was. Léon zei op zijn Gents: 'Het is schoon maar het is spijtig van dien beir die erop staat.' Ik repliceerde: 'Maar Léon, tis een boer met een zeis'. 'Nja', zegt Léon: 'Tis toch precies een beir.' De mensen vroegen toen wat bedenktijd en gingen weg zonder het te kopen waarna Léon zei: 'Och, pak het maar in. Ik zal het overnemen.'.”

Net als collega Raveel heeft ook Wallaert een muze en manager. Bianca figureert in veel van zijn schilderijen: met de schilder en zijn pijp, met de hond, of alleen als centraal lichtend leven. Samen creerden ze Anekd’Arte: verhalen over kunst die Wallaert zo graag en goed vertelt. Bezoekers kunnen in groep reserveren, of op zondagnamiddag langsgaan tijdens de open bezoekuren.

Fietstocht ‘Vlaamse Meesters langs de Leie’

De fietsroute ‘Vlaamse Meesters langs de Leie’ voert van Deinze naar Waregem. We starten onze tocht nog ruim tien kilometer verder van Deinze, stroomafwaarts in Merendree. Uitbater Bart van de B&B 'de dag des Heeren' in het dorp lanceert ons op zijn elektrische fietsen, met goede raad en na een kop koffie. In de B&B heerst een vrolijke vriendensfeer. Net buiten Merendree kan je het jaagpad nemen, de Leie wordt langzaamaan smaller als we stroomopwaarts fietsen. Het is zondagmorgen en de wielertoeristen wapperen uit. Geluiden van vogels en zoemende wielen, dat is wat je hoort. Aan de Krommebrug duiken we Deinze in: overal fietsen en verwijzingen ernaar in het stadsbeeld.

In de stad herleeft ook Emile Claus. De impressionistische schilder overleed in 1924, exact 100 jaar geleden. In het Museum van Deinze en de Leiestreek (MUDEL) loopt een expo, onze fietsroute leidt langs een reeks belangrijke plekken uit zijn leven. Daarvoor fietsen we van Deinze naar Sint-Eloois-Vijve, net voorbij Waregem, met de Leie als leidraad naast ons. In de kerk van het dorp herleeft een van de meest opmerkelijke schilderijen van Emile Claus: 'Hanengevecht in Vlaanderen'. Door het gebruik van spiegels wordt de ruimte veranderd en verdiept. Claus leefde van 1849 tot 1924 en is waarschijnlijk de meest bekende impressionistische schilder van ons land.

Liefhebbers kunnen in zijn voetsporen treden: Toerisme Leiestreek organiseert tot en met 21 september elk weekend Paint&Sip workshops rond de Leie. Deelnemers schilderen zelf hun versie van bekende werken, met daarbij een streekeigen drankje.

Leiespots

In de regio selecteerde Toerisme Leiestreek een scala van leuke adresjes, Leiespots genaamd. In Machelen-aan-de-Leie is Martin Wallaert niet alleen aanwezig in Villa ter Ide, zijn schilderijen hangen bijvoorbeeld ook prominent in Restaurant De Karper, aan de oevers van de Leie bij de kerk. De Karper was vroeger een volkscafé, nu eet je er op sterrenniveau gevarieerde gastronomische menu’s volgens de interpretatie van de chef.

We volgen de Leie en dineren dus ook aan de boorden van de rivier. Tussen Sint-Martens-Latem en Gent in Afsnee heeft Restaurant Nenuphar de toplocatie: bootjes varen op de rivier, op het terras onder de bomen drinken we een aperitief,… en binnen krijgen we de zaal Gustaaf De Smet toegewezen. Hier dineer je met zicht op het water, en de wanden zijn bijna volledig ingenomen door twee Leielandschappen van de schilder. Prima gezelschap dus, en laat de maatjes en de mosselen maar komen.

Logeren

Hotel Torenhof in Sint-Martens-Latem: een torentje boven de bomen, een terras met zicht op de glooiende weiden, zachte bedden in kamers met een verhaal.

Meer info:

Ontdek hier nog meer tips voor een uitstap in de sporen van de Meesters langs de Leie.

Copyright foto's: Gert Van Wichelen