- Home »
Next stop: Borgloon, parel met pit
Next stop: Borgloon, parel met pit
Haspengouw is een paradijs voor natuurliefhebbers, met talloze fiets- en wandelroutes door het glooiende landschap. We reizen naar deze regio om haar te ontdekken en verkennen de belangrijkste attracties, culinaire hoogtepunten en evenementen in Borgloon.
Borgloon, voormalige hoofdstad van Graafschap Loon
Borgloon en de omliggende regio's in Haspengouw hebben een unieke geschiedenis, die zich onderscheidt van de rest van Vlaanderen. Dat maakt de regio bijzonder interessant. De Romeinen waren zeer actief in deze streek en hebben blijvende sporen achtergelaten. Tussen de weiden en landbouwgrond zijn nog steeds delen van oude Romeinse heerbanen te vinden, naast waar ooit Romeinse villa’s stonden. Borgloon was de hoofdstad van het Graafschap Loon. De stad Borgloon heeft overwogen om de heerbanen volledig op te graven, maar dit stuitte op weerstand van de boeren, omdat het hun werk zou bemoeilijken. Het compromis werd een vlak wegdek voor de wielen van de transportmiddelen van de boeren, met in het midden de Romeinse heerbaan. Terwijl de gids ons uitleg geeft over de Romeinse heerbaan, zien we aan de zijkant van de baan pootafdrukken van een vos. Deze pootafdrukken leiden naar een open boomstam. “Tijdens de wandelingen voor kinderen van de streek, tijdens de zomer, vertel ik hun altijd dat dit het huis is van de Vos Reinaert”, lacht onze gids. De wandelingen vinden plaats voor zonsondergang waardoor er altijd een zonnestraal is die recht schijnt op “het huis van de Vos Reinaert”.
Met waanzinnige vergezichten tot in Luik beweren de inwoners van Borgloon dat ze in de hoogste stad van Vlaanderen wonen. Dat klopt niet, maar wat we wel kunnen verzekeren, is dat het uitzicht adembenemend is, vooral bij goed weer en een blauwe lucht. Vanaf deze hoogten komt ook een andere vorm van schoonheid tot uiting, in de vorm van kunst.
PITkunst: openlucht kunst
PIT is een artistiek project in Borgloon dat kunst in de open ruimte plaatst. Het project werd in 2012 opgezet met de oorspronkelijke bedoeling om de kunstwerken slechts vijf jaar te laten staan. Vanwege het enorme succes zijn de kunstwerken nog steeds te bewonderen in de omgeving.
De grote publiekstrekker is "Reading between the Lines" van het architectenduo Gijs Van Vaerenbergh, in de volksmond beter bekend als het doorkijkkerkje. Volgens de Britse krant The Guardian is dat het mooiste plekje van België. "Reading between the Lines" is 10 meter hoog en bestaat uit 100 op elkaar gestapelde lagen staalplaat, die de vorm hebben van een Loons kerkje. Het gebruikte materiaal verwijst naar de pallets die in de fruitteelt in de omgeving worden gebruikt. Dankzij de speciale constructiewijze blijft het landschap altijd zichtbaar door de kerk heen, zowel van op afstand als van dichtbij. Vanuit een bepaald punt zie je ook de kerk van Borgloon door het doorkijkkerkje. Dat hebben we tijdens onze wandeling pas door als we richting het doorkijkkerkje stappen. Het kunstwerk is ook een soort protest: het architectenduo wou hiermee aangeven dat een kerk niet per se voor religieuze doeleinden gebruikt hoeft te worden. Het 'doorkijkkerkje' is zo populair dat er in China zelfs een kopie van is gemaakt.
Een ander opvallend kunstwerk is de "Twijfelgrens" van Fred Eerdekens. Dat werk bestaat uit een geplooide lijn in het landschap, waarin een houtachtige sculptuur zichtbaar is. Alleen vanuit de juiste hoek kan men het woord 'twijfelgrens' lezen. Eerdekens’ werk is een reflectie op de werking van taal: bij "Twijfelgrens" moet je het juiste standpunt innemen om het verborgen woord te lezen en tot inzicht te komen. De "Twijfelgrens" bevindt zich op de overgang tussen droge en vochtige grond en verwijst ook naar de grens tussen Vlaanderen en Wallonië, die een tiental kilometers verderop ligt. Bij het kunstwerk hebben we ook zicht op de groene weiden. Een heerlijk punt voor de natuurliefhebbers.
Een kunstwerk dat ons echt tot stilte brengt, is "Memento" van Wesley Meuris op de Centrale Begraafplaats van Borgloon. De architecturale structuur van het kunstwerk zorgt voor een bijzondere ervaring. Je wordt meegevoerd naar een andere wereld. Om je heen zie je alleen een hoge witte muur en als je omhoog kijkt, zie je enkel de lucht. "Memento" heeft twee openingen, maar je kunt niet beide openingen tegelijk zien. Door de ene opening zie je de begraafplaats, door de andere de groene Loonse weides met hun prachtige vergezichten. Onze gids beschrijft het kunstwerk als een overgang naar een andere wereld, vooral gezien de locatie.
Er zijn in totaal tien kunstwerken die verspreid liggen op verschillende locaties in Borgloon en omstreken. Op sommige locaties, zoals bij de Tranendreef, kan je zelfs kamperen.
De zoete geschiedenis van de Stroopfabriek
Aan het begin van de vorige eeuw was Borgloon onafscheidelijk verbonden met de stroopproductie. Wie toen aan Borgloon dacht, dacht aan stroop. De regio kende een overvloed aan hoogstamfruitbomen, waarvan de appels en peren vaak te rijp waren om allemaal op te eten. De oplossing hiervoor was het maken van stroop, siroop gemaakt van fruit.
De eerste spoorwegen liepen door Borgloon, waardoor het een ideale locatie werd voor de familie Wynants om in 1879 grond te kopen en een stroopfabriek op te richten. Stroop werd voornamelijk gemaakt van appels en peren, maar later werden ook bieten gebruikt. De overgang van hoogstam naar laagstam fruitbomen en de opkomst van concurrentie zorgden ervoor dat de fabriek in 1988 moest sluiten.
In 2006-2007 won de Loonse stroopfabriek de Monumentenstrijd van tv-zender Canvas. Kort daarna werden plannen gemaakt om de site te restaureren. In 2017 opende de gerestaureerde Stroopfabriek samen met het Fruitbelevingscentrum zijn deuren voor het publiek. In de fabriek zijn de oude industriële installaties te bezichtigen en wordt uitgelegd hoe stroop vroeger en nu wordt gemaakt. De fabriek biedt een interactieve ervaring, wat het tot een perfecte activiteit maakt voor jong en oud.
Vandaag de dag wordt op kleine schaal nog steeds stroop geproduceerd in de fabriek, als onderdeel van een sociaal project voor mensen die de Nederlandse taal leren of voor mensen met een mentale of fysieke beperking.
Wijnbouw in Limburg
De fruitteelt in Limburg levert niet alleen ingrediënten voor stroop, maar ook voor wijn. We brengen een bezoek aan Domein Cuvelier in Jesseren, waar Yves Cuvelier ons hartelijk verwelkomt. Hij geeft ons een rondleiding door zijn wijngaard, waarbij hij uitlegt hoe de wijnranken worden verzorgd. Daarna geeft hij op het domein zelf een uitgebreide toelichting over het productieproces, van druif tot fles. De rondleiding wordt afgesloten met een proeverij van zowel mousserende als stille wijnen. We proeven eerst de ExcluBiz 2019, een mousserende wijn gemaakt volgens de méthode champenoise. Deze wijn is fris en krachtig parelend, ideaal als dorstlesser bij goed weer of als aperitief bij feestelijke gelegenheden. Vervolgens proeven we de BizBarr Chardonnay uit 2021, een witte wijn met een lichte zuurgraad en een goed gebalanceerde smaak. Deze Chardonnay heeft geen overheersende houttonen, wat hem anders maakt dan veel andere Chardonnays. Hierdoor is hij toegankelijk en valt hij bij veel mensen in de smaak.
In 2000 plantte Domein Cuvelier zijn eerste wijnstokken. 24 jaar later hebben ze nu zo’n 13.500 stokken verspreid over ongeveer 3 hectare. Yves en zijn broer Patrick runnen samen het domein. Ze groeiden op tussen de peren- en appelbomen en delen een passie voor wijn. Yves, die ook fruithandelaar is, maakt de wijn, terwijl Patrick als fruitteler altijd in de wijngaard te vinden is. Yves' echtgenote Miet draagt bij aan het verhaal door zich te richten op de creatieve en administratieve taken.
Op weg naar de wijngaarden van Yves rijden we door de weiden van Borgloon en Jesseren, langs aardbeien, frambozen en peren. Eens aangekomen bij de druiven, zien we hier en daar wat schade aan de druiven veroorzaakt door reeën.
De moderne wijnbouw in Borgloon is sterk in opkomst, met diverse wijngaarden die wijnen van hoge kwaliteit produceren. Lokale wijnboeren organiseren regelmatig wijntours en proeverijen, waarbij bezoekers de diversiteit en kwaliteit van de Borgloonse wijnen kunnen ontdekken. Dat maakt Borgloon niet alleen tot een plek van historische en natuurlijke schoonheid, maar ook tot een bestemming voor wijnliefhebbers die op zoek zijn naar authentieke Belgische wijnen.
Culinaire verwennerij
Na een drukke maar leerzame dag is het tijd om weer wat energie te verzamelen. Bij Ma Marraine in Tongeren worden we hartelijk ontvangen door een echte powervrouw, Lize. Wat Lize zo bijzonder maakt, is haar oprechtheid. Ze verwelkomt ons met een brede glimlach, kookt de heerlijkste gerechten, serveert ze met zorg en geeft ons tussendoor uitleg over wat we eten. Als voorgerecht krijgen we een smaakvolle noordzeekrab, gevolgd door een perfect gebakken hoofdgerecht en een verfijnde crème brûlée en een selectie kazen. Je kan echt proeven dat Lize veel passie in haar werk stopt.
Na dit geweldige diner gaan we naar Villa Copis, aan de Stationsstraat in Borgloon. We worden er warm verwelkomd door Veerle, die ons direct op ons gemak stelt. De kamer is fantastisch; het voelt echt als thuiskomen. Het bed is heerlijk comfortabel, de inrichting stijlvol en alles wat we nodig hebben is aanwezig. Villa Copis beschikt ook over een prachtige tuin met een zwembad. De volgende ochtend staat er een uitgebreid ontbijt voor ons klaar. Veerle heeft gezorgd voor verse croissants, een selectie van kazen en vleeswaren, vers fruit en verschillende sappen en koffie. Ze neemt de tijd om een praatje met ons te maken en geeft ons tips over wat er in de omgeving te doen was. Haar persoonlijke aandacht maakt ons verblijf extra bijzonder en geeft ons een warm gevoel.
