Het Museum für Angewandte Kunst bezit een grote en rijke collectie meubels, aardewerk, sieraden en glaswerk. Een indrukwekkende verzameling, maar onze aandacht gaat vandaag uit naar de designafdeling. Die ontstond nadat Richard G. Winkler zijn omvangrijke collectie aan het museum schonk. In een afzonderlijk vormgegeven afdeling ‘Kunst + Design im Dialog’ ontdekken we het ene topstuk na het andere. Van zilverwerk en porselein van de Wiener Werkstätte en Bauhaus over meubels van Marcel Breuer, Gerrit Rietveld en Le Corbusier tot radio’s uit de jaren dertig van de vorige eeuw, popdesign uit de jaren zestig en objecten van Philippe Starck. En ja hoor, ook de eerste iMac kreeg een plek in de verzameling. De designobjecten kregen bovendien het gezelschap van kunstwerken van onder meer Mondriaan, Vasarely, Kandinsky en Fontana.
Gewijde stilte
Op naar Kolumba. Oude kerkschatten zijn zelden het onderwerp van blitse tentoonstellingen. Het aartsbisdom Keulen was zich daarvan bewust en liet de Zwitserse architect Peter Zumthor op de ruïnes van Romeinse gebouwen, vroeg-romaanse kerken en een laatgotische kerk (in 1945 vernield) een nieuw gebouw optrekken waarin de in 1950 gebouwde Kapel van de Madonna werd geïntegreerd.
Een bezoek aan het in een strak pak zittende museum begint met een wandeling door de ruïnes, dat wil zeggen: vanop een houten platform dat is aangelegd boven de opgravingen. De twee verdiepingen boven deze historische hal bieden plaats aan kerkschatten die het gezelschap kregen van hedendaagse schilderijen en installaties. Die kerkschatten bestaan uit onder meer edel-smeedkunst, beeldhouwwerken en manuscripten, naast de fascinerende Madonna van Stefan Lochner.
Het museum omvat strenge, betonnen ruimtes waarin het licht vooral via brede ramen binnenkomt. De sfeer in de twee torengedeelten is bijna onwezenlijk. Als je de ogen even sluit, krijg je - ondanks alle beton - de indruk dat je in een gotische kathedraal bent. Open zeker je ogen in Raum 19, waar een klein vijftiende-eeuws schilderij van een meester uit de Niederrhein de dialoog aangaat met een hedendaagse triptiek van drie zwarte doeken.
Winkelen in de Ehrenstraße
Van de gewijde stilte naar winkelplezier, voor een citytripper is dat een kleine stap. Keulen is een paradijs voor fashionista’s en liefhebbers van lekker eten en tussendoortjes. Bijvoorbeeld in de Ehrenstraße, tussen de oude binnenstad en de Hohenzollernring. Elke vergelijking loopt mank, maar in deze straat (en de straatjes errond) vind je een snuifje Dansaertstraat (Brussel), de geur van een wandeling door de Schuttershofstraat (Antwerpen) en een sfeer die aan de Negen Straatjes (Amsterdam) doet denken.
Trendy kleding, m’as-tu-vu -terrassen (4 Cani delle Citta) en eettenten schreeuwen om aandacht. En na een tijdje stop je met het tellen van Porsches en cabrio’s. Toch is de Ehrenstraße niet te elitair. Je vindt er zowel winkels die zich tot modieuze tieners richten als designkledingwinkels voor de betere tweeverdieners. Een speciale vermelding gaat naar Törtchen Törtchen en Royal Cupcakes, allebei aan de Alte Wallgasse: sympathieke theehuizen die pronken met zelfgemaakte taarten respectievelijk cupcakes, nomen est omen.
Het Belgisch kwartier
In de buurt van de Ehrenstraße ligt het Belgisches Viertel of Belgisch kwartier. In tegenstelling tot de zogenaamde Belgische wijken in de buurt van Keulen waar Belgische militairen woonden, heeft de naam ‘Belgisch’ in dit geval niets met de inwoners te maken, maar alles met de straatnamen.
Deze stadswijk werd op het einde van de 19de eeuw aangelegd en er staan nog altijd veel mooie huizen. De straten zijn genoemd naar Belgische (en eigenlijk ook Nederlandse) steden, zoals de Brüsseler Platz, de Antwerpener Straße, de Lütticher Straße en ook de Utrechter en de Maastrichter Straße. Van een vergeten buurt werd de wijk vanaf de jaren 80 van de vorige eeuw weer populair, vooral onder alternatieve en creatieve Kölner. Zij kwamen hier wonen en er ontstond een bruisend leven met mode- en designwinkels, galeries, cafés en mediterrane restaurants.
Chocolade alom
Aan de overkant van de Rijn keren we te voet terug naar de stad over de Deutzer Brücke: met aan de rechterkant de dom, de Groß Sankt Martin en de oude stad, de Altstadt. Links zien we, op een uitloper van een kade, een oud havengebouw met een moderne vleugel: Das Schokoladenmuseum.
Het museum opende in 1993 de deuren en werd snel een publiekstrekker. Logisch, want alle aspecten van de productie van chocolade komen aan bod. Er is een historisch overzicht, van de oogst van cacaobonen over het transport over zee tot de verwerking in Europese fabrieken. Vervolgens kom je in een heuse minichocoladefabriek terecht, waar je mag proeven van versgemaakte chocolade.
Een andere ruimte in het museum blikt terug op de cacaoteelt in Midden-Amerika. Hele winkelinterieurs uit het begin van de 20ste eeuw en hedendaagse affiches, gadgets en reclameartikelen zorgen voor een luchtige afsluiter. Wij trekken naar het Chocolat Grand Café van het museum, aan de waterkant. Behalve van het zicht op de Rijn kan je er genieten van (chocolade)patisserie, ijsspecialiteiten met chocolade en zeven soorten drinkchocolade, zoals Knuspergold, Geist der Azteken (met chili, tabasco, tequila, witte rum en room) en Xoco Menta.
Mode, galeries en boeken
Dan lopen we door de Schildergasse, dé grote winkelstraat van Keulen. Hier bevinden zich de grote ketens en warenhuizen als Kaufhof en Karstadt. Mooi om te zien is het Weltstadthaus van de Italiaanse architect Renzo Piano, dat onderdak biedt aan Peek & Cloppenburg en er pas kwam na een jarenlange juridische strijd. De glazen gevel bestaat uit 6.800 panelen en is 130 meter lang. De inwoners van Keulen noemen het gebouw ‘de walvis’.
Verderop is Konditorei Riese, een huis van vertrouwen in Keulen, net als Fromme (sinds 1893) en Café Printen Schmitz (sinds 1842), beide aan de Breite Straße. Fromme vind je inmiddels ook in de Neumarkt Passage. De Schildergasse leidt ons naar de Neumarkt, waar de Neumarkt Galerie en de Neumarkt Passage voor nog meer winkelplezier zorgen. Neem een kijkje in de boekhandels Mayersche en Thalia, of in interieurwinkels als Habitat of Depot.
De hele omgeving van de Neumarkt is een bekende verzamelplaats voor kunstgaleries. In Keulen zijn trouwens meer dan 100 galeries! Je gaat je hier niet snel vervelen: aan de zuiderkant van de Neumarkt ligt naast het Museum Schnütgen (kunst uit de middeleeuwen) het Rautenstrauch-Joest Museum – Kulturen der Welt. Het museum leidt de bezoekers onder het motto ‘de mens in zijn wereld’ door een selectie van 2000 objecten (uit een verzameling van 60.000 stukken) uit Oceanië, Afrika, Azië en Amerika.
Käthe Kollwitz
Tussen Neumarkt en Ehrenstraße lopen we het Käthe Kollwitz Museum binnen. Käthe Kollwitz (1867-1945) was een Duitse kunstenares die ook bij ons bekendheid geniet. Het beroemde ‘Treurend ouderpaar’ in Vladslo, gemaakt ter nagedachtenis van haar in 1914 gesneuvelde zoon Peter, is een mooi voorbeeld van de stijl waarin ze werkte. In het aan haar gewijde museum in Keulen lopen voortdurend wisselende tentoonstellingen, niet alleen met haar eigen werk.
Enkele thema’s die vaak in het werk van Käthe Kollwitz voorkomen – liefde en het verlies van een kind – zijn en blijven actuele en universele thema’s. Het Käthe Kollwitz Museum wordt zwaar ondersteund door de Kreissparkasse Köln en krijgt jaarlijks vele bezoekers over de vloer. Het is overigens opvallend dat ook andere musea in Keulen hun oprichting (en/of financiering) danken aan sponsors en mecenassen, zoals chocoladefabrikant Ludwig of andere verzamelaars als Winkler, Wallraf, Richartz en Corboud.
