Wat leren de bewoners van Blauwe Zones ons? Ontdek hun geheimen terwijl je de wereld rondreist
Ik nodig je uit op reis naar plekken waar de klok van het leven anders tikt en waar mensen – vol energie, vitaliteit en vreugde – niet alleen het honderdste levensjaar overschrijden, maar dat ook nog eens in verrassend goede conditie doen. Blauwe Zones verspreid over de hele wereld herbergen de geheimen van een lang leven en gezondheid waarnaar al eeuwenlang wordt gezocht door zowel wetenschappers als reizigers die willen begrijpen wat het leven zo vol en zo lang maakt.
Wat is het geheim van de lange levensduur van mensen uit de Blauwe Zones?
We bezoeken de vijf belangrijkste plaatsen op de Blauwe Zones-kaart: Ikaria in Griekenland, Sardinië in Italië, Okinawa in Japan, het schiereiland Nicoya in Costa Rica en de religieuze gemeenschap van de Zevende-dags Adventisten in Loma Linda in Californië. Elk van deze plaatsen heeft zijn eigen unieke gewoonten, maar ze hebben iets gemeen dat de benadering van het leven verandert: eenvoud, verbondenheid met de natuur, het vermijden van stress en sterke sociale banden. Reizen naar de Blauwe Zones gaat niet alleen over het ontdekken van nieuwe plaatsen, maar ook over het leren hoe we een eenvoudig, volwaardig leven kunnen leiden dat onze gezondheid en geluk kan verlengen.
Wat zijn Blauwe Zones?
Het concept van Blauwe Zones werd ontwikkeld door onderzoeker Dan Buettner en zijn collega’s, die verschillende regio’s over de hele wereld identificeerden waar mensen een lang leven en een buitengewone gezondheid genieten. Als resultaat van hun onderzoek is een lijst met vijf bestemmingen ontstaan die niet alleen opvalt door het aantal honderdjarigen, maar ook door de kwaliteit van hun leven op oudere leeftijd, waarbij ze actief en vol energie blijven. Deze plaatsen hebben een ongewoon hoog aantal mensen die 100 jaar oud worden, en tegelijkertijd minder vaak lijden aan chronische ziekten zoals hartziekten, kanker, diabetes en dementie dan elders. Deze gebieden worden Blauwe Zones genoemd en hun bewoners zijn het levende bewijs dat een gezond en lang leven mogelijk is. Het geheim van hun lange levensduur ligt niet verborgen in wonderdiëten of moderne medicijnen, maar in alledaagse gewoonten, voeding, levensstijl en nauwe sociale banden. De geografische locatie van deze plaatsen, hoewel verschillend, ondersteunt een gezonde levensstijl en gewoonten die een lang leven bevorderen.
Sardinië: de kracht van sociale banden
De eerste stop op onze reis is Sardinië, het op een na grootste rotsachtige eiland in de Middellandse Zee. Het wordt omgeven door de Tyrrheense Zee in het oosten en de Middellandse Zee in het westen. Het bergachtige terrein en de talrijke heuvels van Sardinië bevorderen de dagelijkse fysieke activiteit van de inwoners. De ligging van het eiland aan zee heeft ook invloed op het lokale dieet, dat gebaseerd is op verse groenten, olijfolie en een gematigde vleesconsumptie. Het mediterrane klimaat van Sardinië, gekenmerkt door milde winters en hete, droge zomers, bevordert de teelt van wijnstokken, olijven en groenten.
Sardinië, en vooral de regio's Ogliastra en Barbagia, staat bekend om het hoogste aantal honderdjarigen ter wereld, wat wordt toegeschreven aan lokale gezondheidsgewoonten, diepe familiebanden en nauw contact met de natuur. Sardinië verrast niet alleen met de leeftijd van de inwoners, maar ook met hun kijk op het leven. Hier betekent ouderdom niet isolatie; integendeel: ouderen spelen een belangrijke rol in het sociale leven. Italianen staan bekend om hun sterke familiebanden, maar op Sardinië is het meer dan dat: het dagelijks leven draait om samenwerking, niet om isolatie. Oude mannen zorgen vaak voor hun boerderijen en hoeden wijnstokken, olijven of schapen. Ze werken in een ritme dat hen een gevoel van doelgerichtheid geeft, en hun dieet, gebaseerd op gezonde ingrediënten zoals bonen, volkorenbrood, fruit en schapenkaas, is uitzonderlijk gezond.
De geheimen van Sardinië voor een lang leven zijn:
• Mediterraan dieet: het eiland staat bekend om zijn dieet dat rijk is aan verse groenten, fruit, peulvruchten en volkorenproducten. Dat dieet is ook rijk aan olijfolie en rode wijn, die in gematigde hoeveelheden een beschermend effect op het hart kunnen hebben.
• Lichamelijke activiteit: de eilandbewoners leiden een actief leven: ze werken op boerderijen, maken lange wandelingen in de bergen en gebruiken zelden een auto.
• Sterke familiebanden: Sarden leven in nauwe relaties met hun families, wat een belangrijk onderdeel van hun levensstijl is. Emotionele steun van familie en vrienden speelt een sleutelrol bij het behouden van de gezondheid en het welzijn.
Ikaria: de Griekse kunst van het leven zonder haast
De volgende plaats op de Blauwe Zones-lijst is Ikaria in Griekenland. Het is een klein eiland in de Egeïsche Zee, tussen de eilanden Mykonos en Samos, ten zuidwesten van Turkije. Het bergachtige terrein, het kleine aantal toeristen en de lage verstedelijking maken het leven op Ikaria vredig. De bewoners houden zich bezig met landbouw, wandelen in de heuvels en leiden een zelfvoorzienende levensstijl waardoor ze kunnen genieten van natuurlijk, voedzaam voedsel.
De ligging van Ikaria bevordert het contact toon met de natuur en een eenvoudige levensstijl. Het eiland heeft een mild klimaat en het lokale dieet, rijk aan kruiden, olijfolie, groenten en vis, wordt beschouwd als een van de gezondste in het Middellandse Zeegebied. Dankzij het geografische isolement en de beperkte impact van de mondialisering hebben de eilandbewoners hun traditionele levensritme behouden, vrij van stress en haast. Op het Griekse eiland Ikaria stroomt de tijd langzamer, als op het ritme van zijn eigen melodie. Dit is een plek waar de cijfers van chronische ziekten zoals hartziekten en dementie extreem laag zijn, en veel mensen leven gezond en gelukkig tot in de negentig en daarna. Op dit kleine eiland leven de mensen in een rustig tempo en lijkt de tijd langzamer te gaan.
Wat is de levensstijl van de Grieken van Ikaria? Het is een eerbetoon aan eenvoud. Mensen gaan hier slapen als ze zich moe voelen en worden wakker als de zon opkomt. Het dieet van de bewoners is gebaseerd op planten, olijven, olijfolie, kruiden, bonen, groenten en vis en ligt zeer dicht bij het traditionele mediterrane dieet. Lichaamsbeweging is ook van cruciaal belang, ook al zijn er geen sportscholen of fitnessclubs in Ikaria, mensen zorgen met passie voor hun huis en tuin, wat hen kracht en energie geeft.
De Icarische geheimen voor een lang leven zijn:
• Eenvoudig, lokaal dieet: Icariërs eten veel groenten, olijfolie, kruiden en kleine hoeveelheden vis en vlees. Hun dieet is rijk aan antioxidanten, die ontstekingen kunnen voorkomen en het verouderingsproces kunnen vertragen.
• Middagdutjes: een dutje doen in de middag is voor veel eilandbewoners een dagelijks ritueel en kan stress helpen verminderen en de bloeddruk verlagen.
• Natuurlijke levensstijl: de inwoners van Ikaria verbouwen hun eigen voedsel, leiden een actief buitenleven en werken op het land. Hun levensstijl is in harmonie met de natuur en vrij van druk, wat zeer bevorderlijk is voor een lang leven.
Okinawa: ‘Ikigai’ – een reden om te leven
Okinawa is de volgende stop op de wereldkaart uit de Blauwe Zones-lijst. Het ligt in het zuidelijke deel van Japan en is het grootste eiland van de Ryukyu-archipel, dat zich uitstrekt tussen het eiland Kyushu en Taiwan in de Stille Oceaan. Het is een eiland met een mild, tropisch klimaat, vol stranden en rijstvelden, omgeven door het warme water van de Stille Oceaan. Dankzij gunstige omstandigheden hebben bewoners toegang tot verse vis, zeevruchten en lokale planten zoals goya (bittere meloen) en tofua, die de basis vormen van hun gezonde voeding.
De nabijheid van de oceaan en het tropische klimaat beïnvloeden de levensstijl van de Okinawanen, en vissen, landbouw en buiten wandelen zijn natuurlijke vormen van fysieke activiteit. De gemeenschappen in Okinawa hebben ook een uniek sociaal ondersteuningssysteem ontwikkeld dat bekend staat als ‘moai’, dat hen helpt met stress om te gaan en elkaar te ondersteunen. Japan is een land van langlevers, maar Okinawa is de plaats waar de meeste honderdjarigen ter wereld wonen. De eilanden, gelegen in het zuiden van Japan, worden het ‘land van de onsterfelijken’ genoemd. De inwoners van Okinawa hebben een van de hoogste levensverwachtingen ter wereld; vrouwen worden daar vaak ouder dan 90 jaar.
De sleutel tot dit fenomeen is het concept van ‘ikigai’, wat vertaald kan worden als ‘reden om te leven’. Voor de inwoners van Okinawa is ikigai niet alleen iets dat je voor jezelf doet; het gaat ook over het geven van tijd aan anderen, het ondersteunen van dierbaren en het delen van momenten van vreugde en verdriet. Mensen besteden veel tijd aan praten en het onderhouden van relaties met elkaar.
Hun dieet is een viering van eenvoud: ze eten veel groenten, waaronder verschillende soorten zoete aardappelen en daikon (Japanse radijs), maar ook tofu, soja en vis, die ze in kleine hoeveelheden eten. Het geheim van hun gezondheid is echter niet alleen wat ze eten, maar ook hoe ze eten. De bevolking van Okinawa beoefent het principe van hara hachi bu. Ze eten totdat ze zich voor 80% vol voelen, wat het lichaam niet belast en helpt een gezond figuur te behouden.
De geheimen van een lang leven van Okinawanen zijn:
• Plantaardig dieet: het dieet van Okinawanen is rijk aan groenten, vooral groene bladeren, tofu en zoete aardappelen, die hun belangrijkste bron van koolhydraten zijn. Ze eten ook kleine hoeveelheden vis, en vlees of zuivelproducten zijn zeldzaam.
• Hara Hachi Bu: eten betekent 'eten tot je voor 80% vol zit'. Dat is een vorm van caloriebeheersing die overeten helpt voorkomen.
• Gemeenschap en steun: Okinawanen vormen 'moais': sociale steungroepen die hun hele leven emotionele en materiële hulp bieden. Deze sterke sociale verbindingen helpen stress te verminderen en de geestelijke gezondheid te verbeteren.
Nicoya in Costa Rica: energie uit de natuur en dagelijkse rituelen
Nicoya is de volgende plaats op de Blauwe Zones-lijst. Het schiereiland ligt aan de westkust van Costa Rica en wordt omgeven door de Stille Oceaan, ten noorden van de hoofdstad San José. Het staat bekend om zijn tropische stranden, vochtige bossen en vruchtbare grond. Het lokale dieet is eenvoudig maar rijk aan voedingsstoffen, met een overvloed aan groenten, bonen, maïs en tropisch fruit.
Nicoya heeft een tropisch klimaat met veel zonnige dagen. De bewoners van het schiereiland leven in harmonie met het ritme van de natuur: ze gaan vroeg naar bed, staan bij zonsopgang op en voeren veel dagelijkse activiteiten buitenshuis uit. De aanwezigheid van oceaanwater biedt hen toegang tot vis en zeemineralen, en een hoog niveau van contact met de natuur bevordert hun mentale en fysieke gezondheid. Het Nicoya-schiereiland in Costa Rica is een tropisch paradijs, waar zelfs 90-jarigen elke dag lichamelijk werken en actief blijven, het land bewerken of huishoudelijke taken verrichten. De mensen van Nicoya geloven dat hun kracht voortkomt uit ‘pura vida’, wat een volledig leven betekent. Ze hebben een sterk gevoel van doel en streven dit elke dag na, genietend van contact met de natuur.
Het dieet in Nicoya bestaat uit lokale producten met een hoge voedingswaarde: bonen, maïs, fruit, vis en volle granen. Mensen eten vaak wat ze zelf verbouwen, hebben volledige controle over wat ze eten, en regelmatige lichaamsbeweging in de buitenlucht draagt bij aan hun uitzonderlijke fysieke fitheid.
De Costa Ricaanse geheimen voor een lang leven zijn:
• Plantaardig dieet: het dieet van de Nicoya-bevolking is rijk aan maïs, bonen, vers fruit en groenten. Ze eten ook kleine hoeveelheden vlees, voornamelijk van lokale boerderijen.
• Sterke familiebanden: net als in andere Blauwe Zones leggen de inwoners van Nicoya grote nadruk op familie en gemeenschap. Sociale steun en sterke banden met dierbaren spelen een sleutelrol in hun lange en gezonde leven.
• Water met een hoog calciumgehalte: het drinkwater in de regio Nicoya is rijk aan calcium en mineralen, die kunnen bijdragen aan sterke botten en gezondheid.
Loma Linda in Californië: geloof, gemeenschap en gezond leven
De laatste halte van de Blauwe Zones is Loma Linda in de staat Californië, vlakbij de stad San Bernardino, ten oosten van Los Angeles. Het is de enige Blauwe Zone in de Verenigde Staten. Hoewel Loma Linda deel uitmaakt van het stedelijke Californië, is het een uniek geval van de Blauwe Zone vanwege de gezonde levensstijl die wordt gecultiveerd door de Zevende-dags Adventistengemeenschap.
De locatie in het warme klimaat van Californië bevordert fysieke activiteit, en toegang tot verse groenten en fruit maakt een gezond dieet mogelijk. Bewoners houden zich aan de gezondheidspraktijken, waaronder een vegetarisch dieet en een wekelijkse rustdag. Hun levensstijl is gebaseerd op religieuze overtuigingen die gezondheid bevorderen als een vorm van spirituele oefening. Adventisten geloven dat gezondheid een geschenk van God is en streven ernaar een drugsvrij leven te leiden op basis van een vegetarisch dieet en regelmatige lichaamsbeweging. Ze geloven in de harmonie van lichaam, geest en ziel, wat tot uiting komt in hun dagelijkse levensstijl en de zorg voor hun dierbaren.
Voor adventisten is het niet alleen cruciaal wat ze eten, maar ook hoe ze leven. Ze brengen elke dag door met bidden, anderen helpen en sterke banden opbouwen met hun familie en gemeenschap. Hun dieet, rijk aan noten, zaden, peulvruchten en volle granen, ondersteunt hun gezondheid, en fysieke activiteit – vaak wandelen en tuinieren – geeft hen kracht.
De geheimen van de levensduur van Loma Linda-bewoners zijn:
• Vegetarisch dieet: de meeste adventisten volgen een plantaardig dieet dat rijk is aan fruit, groenten, noten en volle granen. Ze vermijden bewerkte voedingsmiddelen en eten praktisch geen vlees.
• Geloof en een gezonde levensstijl: Zevende-dags Adventisten leggen grote nadruk op een gezonde levensstijl, regelmatige lichamelijke activiteit en het vermijden van stimulerende middelen zoals alcohol en sigaretten.
• Religieuze gemeenschap: geloof speelt een sleutelrol in hun leven, en regelmatige deelname aan religieuze diensten biedt sterke emotionele en spirituele steun, wat helpt stress te verminderen.
Universele geheimen van een lang leven
Hoewel de Blauwe Zones op verschillende continenten en in verschillende culturen voorkomen, zijn er gemeenschappelijke kenmerken van de levensstijl van hun inwoners die hun lange levensduur kunnen verklaren:
• Plantaardig dieet: het dieet van mensen uit de Blauwe Zones wordt gedomineerd door plantaardig voedsel, rijk aan groenten, fruit, peulvruchten en volle granen.
• Lichamelijke activiteit: dagelijkse, natuurlijke fysieke activiteit als gevolg van werk op de boerderij, wandelingen of dagelijkse werkzaamheden is de sleutel tot gezondheid en een lang leven.
• Gemeenschap en relaties: sterke sociale banden, steun van familie en dierbaren zijn sleutelelementen van het leven in Blauwe Zones.
• Doel in het leven: bewoners van deze zones hebben een duidelijk omschreven levensdoel dat hen motiveert om te blijven handelen.
• Ze vermijden stressvolle situaties: ze leiden een kalm en harmonieus leven, in harmonie met de natuur, ze bidden en beschouwen het leven met vreugde.
Blauwe Zones lijken misschien verre en exotische plaatsen, maar de principes die ervoor zorgen dat hun inwoners een lang leven leiden, zijn universeel. We kunnen ons laten inspireren door hun dieet dat gebaseerd is op natuurlijke ingrediënten, het principe van gematigdheid en nauwe sociale banden. Dagelijkse fysieke activiteit, het nastreven van onze passies en doelen, maar ook tijd voor rust en contact met dierbaren kunnen ons dichter bij een volwaardig, gezond leven brengen.
Door eenvoudig en in harmonie met de natuur te leven, kunnen we onze eigen ‘ikigai’ ontdekken, een doel vinden en elke dag genieten.
