- Home »
In de schaduw van de Alpen en de Dolomieten: de magische meren in Noord-Italië
In de schaduw van de Alpen en de Dolomieten: de magische meren in Noord-Italië
Charmante oude vissersdorpjes omarmen het betoverende Lago Maggiore, luxe villa’s en glinsterende yachten pronken langs de oevers van het Comomeer en het schilderachtige Trento ontvouwt zich tegen de Dolomieten: de Noord-Italiaanse meren zijn een bron van inspiratie en verwondering voor iedereen die ze bezoekt.
Oude vissersdorpjes rond Lago Maggiore
Het Lago Maggiore, op de grens van Italië en Zwitserland, is een van de grootste meren in Italië met een lengte van 66 kilometer. De oevers zijn bekleed met historische villa’s, botanische parken en tuinen, en oude visserdorpjes en stadjes zoals Verbania en Stresa. Dankzij de boeiende beschrijvingen van auteurs als Dickens en Byron groeide Stresa uit tot een toeristisch trekpleister. Aantrekkingspool is ongetwijfeld de elektrische tandradbaan die naar de top van de 1491 meter hoge Monte Mottarone voert. In de winter is het een popluair skigebied en in de zomer ga je er heen om te wandelen en te mountainbiken met een magnifiek uitzicht op het meer. Op heldere dagen is het mogelijk om de beroemde Duomo van Milaan te zien.
Wanneer we in Ghiffa aankomen, aan de westelijke oever van het Lago Maggiore, worden we gegrepen door het prachtige uitzicht. Vanaf deze charmante plek, net ten noorden van Verbania, kunnen we zowel naar het noorden als naar het zuiden kijken en de indrukwekkende uitgestrektheid van het meer in ons opnemen. In het noorden torenen de Alpen majestueus op, terwijl het uitzicht naar het zuiden ons een rustiger, open landschap toont, waar het water kalm verder kabbelt richting de lager gelegen gebieden.
In het hart van het meer doemen de Borromeïsche eilanden op: Isola Bella, Isola Madre en Isola dei Pescatori. Alle drie hebben ze hun eigen karakter; midden in het water, omringd door bergen, met een rijkdom aan traditie, kunst en natuur in een unieke en romantische sfeer van tijdloze charme.
Onweerstaanbare grandeur aan het Comomeer
Het Comomeer, ook wel Lario genoemd, is het op twee na grootste en met vierhonderd meter het diepste meer van Italië. Het heeft de vorm van een omgekeerde Y, met de aftakkingen van Como, Lecco en Colico. Como is veruit het drukstbezochte meer, misschien wel het mooiste en ongetwijfeld het chicste en het duurste. Al sinds de 16de eeuw is het de mondaine en favoriete vakantiebestemming voor rijke families en edelen uit Lombardije.
Isola Comacina, het enige eiland in het Comomeer, heeft een fascinerende en bewogen geschiedenis. In de Middeleeuwen stond het eiland bekend als Crisopoli, wat 'stad van goud' betekent. Het was een klein, versterkt bolwerk waar zeven kerken werden gebouwd, die in de loop van de tijd herhaaldelijk verwoest en herbouwd werden. Daarnaast herbergt het eiland kunstenaarswoningen die in de jaren na de Tweede Wereldoorlog werden gebouwd in samenwerking met de Academia di Brera, een vooraanstaande kunstacademie in Milaan. Deze huizen werden oorspronkelijk aangeboden aan Italiaanse en Belgische kunstenaars, om de banden tussen beide landen te versterken en om kunstenaars een serene plek te bieden waar ze zich konden wijden aan hun creaties. Het is onduidelijk of de regel dat enkel Italiaanse en Belgische kunstenaars hier mogen wonen nog van kracht is. Na de oorlog werd het eiland aan de koning van België geschonken als dank voor de Belgische opofferingen tijdens de oorlog.
Het idyllische stadje Bellagio bevindt zich precies in het midden van de 'Y'-vorm van het meer, met adembenemende uitzichten op de omliggende bergen en het kristalheldere water van het meer. Bellagio wordt ook wel ‘de parel van het Comomeer’ genoemd en heeft een prachtig oud stadscentrum dat aan drie zijden omringd wordt door water, pastelkleurige villa’s en huizen, weelderige groene natuurparken en een betoverend mooi berglandschap. De elegante landhuizen liggen verscholen in tuinen vol kleurrijke bloemen, geurige citrusbomen en wuivende cipressen, waardoor de omgeving bijna sprookjesachtig aandoet.
Villa Oleandra
Het Comomeer trekt al eeuwenlang beroemdheden aan, die vallen voor de adembenemende schoonheid van het meer en de luxe die de regio te bieden heeft. Een van de bewoners is George Clooney, wiens landgoed, Villa Oleandra, in het pittoreske dorpje Laglio ligt, ongeveer 10 kilometer ten zuiden van Como. Monica Neroni van Toerisme Como Lake vertelt over de meest beroemde inwoner: 'Clooney kocht de villa zo’n 15 tot 20 jaar geleden. Voor ons is het een historische villa, maar tegenwoordig staat het vooral bekend als het huis van George Clooney. Het landgoed bestaat uit drie gebouwen: het gastenverblijf, de hoofdvilla – Villa Oleandra – en een rood gebouw dat aan de achterkant is verbonden met de hoofdvilla.'
Wanneer we vragen of Clooney vaak in Laglio verblijft, legt Monica uit: 'Ja, meestal opent hij de villa in april en verblijft hij tot eind augustus of begin september. Hij is er niet altijd, maar komt zeker regelmatig langs. Hij blijft een soort legende. Hij is persoonlijk zelden te zien, maar er bestaan wel foto’s van hem hier in de omgeving. Hij heeft een privéboot en pier, waarmee hij discreet naar restaurants en hotels rond het meer vaart.'
Ongerepte noorden in Gravedona
Het noorden van het Comomeer biedt een verfrissend contrast met de meer toeristische zuidkant. Hier vind je een rustige, ongerepte natuur, ideaal voor avontuurlijke activiteiten zoals hiken, fietsen en watersporten. Het is een perfecte bestemming voor wie de drukte wil vermijden en wil genieten van het pure buitenleven. De bergen rondom het meer bieden talloze wandel- en fietsroutes, en het kristalheldere water nodigt uit voor allerlei watersporten.
We stappen aan boord van een zeilboot met Kerstin en Martin van AVALsailing, en al snel voelen we de magie van het Comomeer om ons heen. Dit gepassioneerde duo, oorspronkelijk uit Zwitserland, heeft hun hart verloren aan Gravedona, en dat merk je aan hun enthousiasme en toewijding. Gravedona, met zijn charmante middeleeuwse straatjes en panoramische uitzichten op het meer, is een rustige oase ver weg van de drukte van de zuidelijke oevers. Terwijl we over het serene water glijden, genieten we van het adembenemende uitzicht op de omringende bergen en de schilderachtige dorpjes aan de oever.
Lucia en Regina
Dan ontwaren we een bijzondere boot met twee rechtopstaande mannen. Ze roeien krachtig, met drie gebogen structuren boven hen. Kerstin glimlacht en legt uit: 'Dit is een ‘Lucia’, een traditionele boot van het Comomeer. Ze is vernoemd naar Lucia, een personage uit het beroemde boek 'I Promessi Sposi' van Alessandro Manzoni. In het verhaal verlaat Lucia haar dorp met precies zo’n boot. De bogen, die je bovenop ziet, dienden vroeger om de roeiers te beschermen tegen de zon en regen. Zoals je kunt zien, roeien ze staand. Het vereist behoorlijk wat vaardigheid!'
Wie meer wil leren over de maritieme geschiedenis van het Comomeer, kan zijn hart ophalen door een bezoekje te brengen aan het Museo Barca Lariana. Dat fascinerende museum in Pianello del Lario is gewijd aan de traditionele boten die eeuwenlang de wateren van het meer bevoeren. Het biedt een unieke kans om een diepgaand inzicht te krijgen in de scheepvaarttradities van de regio en de evolutie van de boten die het leven rond het Comomeer hebben gevormd.
Na deze bijzondere zeilervaring, bereiken we Hotel Regina, een plek die perfect aansluit bij de rust en natuur die we zojuist hebben ervaren. Direct aan de oever van het Comomeer, biedt het hotel een serene sfeer, versterkt door het adembenemende uitzicht op het water. Het is een ideale uitvalsbasis voor wie op zoek is naar een luxueuze ervaring in de stilte van Gravedona. Het hotel, vernieuwd na recente renovatie, wordt met passie geleid door de eigenaars Giuseppe en Chiara Rasella. Ze hebben het hotel omgetoverd tot een rustige oase waar de vernieuwde kamers en moderne faciliteiten harmonieus samenkomen met de natuurlijke pracht van het meer. De lokale Italiaanse specialiteiten komen hier met liefde en vakmanschap tot leven.
Baarsfilet en Domasino-wijn
We nemen plaats aan tafel. Onze gids Melissa Neri moedigt ons aan om voor de vis te gaan: 'We hebben hier fantastische lokale vis, je moet het proberen! Ons typische gerecht Riso al pesce is een romige witte risotto met bovenop baarsfilet uit het meer, bereid met boter en knoflook.'
Dan is er nog een ander gerecht dat niet mag ontbreken tijdens onze culinaire ontdekkingstocht: pizzocheri. Dat traditionele gerecht komt uit de Valtellina, een vallei in de Alpen van Lombardije, en is een ware traktatie voor liefhebbers van comfortfood. Pizzocheri is een brede, platte pasta gemaakt van boekweitmeel, wat ze een unieke, nootachtige smaak geeft. De pasta wordt vaak bereid met aardappelen en snijbiet en geserveerd met een rijke saus van gesmolten kaas, wat zorgt voor een heerlijke combinatie van smaken en texturen.
Bij een heerlijke lokale Italiaanse specialiteit hoort natuurlijk een wijn die de regio weerspiegelt. Bij Sorsasso, het charmante wijnhuis waar we een proeverij doen, ervaren we de ambachtelijke productie van de regio in een unieke setting. Terwijl we de verfijnde smaken van de Domasino-wijn ontdekken, proeven we niet alleen de rijke smaken, maar voelen we ook de link met het omliggende landschap van het Comomeer.
De zon breekt door de wolken en er staat een prachtige wandeling naar de heuvel op het programma. In het pittoreske dorpje Senja volgen we de borden en nemen we het pad naar rechts. De wandeling naar de heuvel duurt meer dan twee uur, maar laat je niet ontmoedigen, het is een eenvoudige en gemakkelijke tocht die voor iedereen te doen is. Onze eindbestemming is Santa Croce, een klein dorpje dat op de top van de heuvel ligt. Hier staat een charmante kerk vol fresco's die dateren uit het begin van de 16de eeuw. Na het bewonderen van Santa Croce vervolgen we ons pad en komen we door het kleine Borgo van Pegno, voordat we weer terugkeren. Overal zijn kleurrijke vlaggen te zien die de route markeren.
De dood van Mussolini
De serene schoonheid van het Comomeer vormt een scherp contrast met de tumultueuze geschiedenis die deze regio heeft gekend, vooral tijdens de Tweede Wereldoorlog. In het pittoreske dorpje Dongo, slechts een paar kilometer verderop, bevindt zich een museum dat gewijd is aan deze roerige periode. Hier worden bezoekers ondergedompeld in de verhalen van de oorlog, met een bijzondere focus op de rol van Mussolini. Geluiden van stemmen en explosies galmen door de tentoonstellingsruimtes, waardoor de indringende impact van deze geschiedenis voelbaar wordt.
Op 25 april 1945, in een wanhopige poging om aan zijn ondergang te ontsnappen, vluchtte Mussolini uit Milaan. Slechts een dag later, op 26 april, werd hij in Dongo gearresteerd door Italiaanse partizanen, wat het begin van het einde voor de fascistische leider markeerde. Twee dagen later, op 28 april, vond de fatale confrontatie plaats in het idyllische dorpje Giulino di Mezzegra. Voor de deur van de Villa Belmonte, een imposant pand aan het water, werd Mussolini samen met zijn geliefde Claretta Petacci vermoord door de partizanen, wat een cruciale wending in de Italiaanse geschiedenis betekende.
De executie van Mussolini vond later plaats op het iconische Piazzale Loreto in Milaan. Deze plek is doordrenkt van betekenis, omdat de keuze om hem hier te executeren niet toevallig was; het was een symbolische daad van verzet tegen de onderdrukking die hij had verspreid. Het plein, waar verder niemand de dood vond, werd de plek waar de Italiaanse bevolking hun verzet kon vieren en de hoop op een nieuwe toekomst kon koesteren.
Trento: toegangspoort tot de Dolomieten
Vanuit Como trekken we verder naar Trento, de charmante bergstad in het noorden van Italië aan de oevers van de rivier de Adige. Trento maakt deel uit van de autonome regio Trentino-Zuid-Tirol, die meer zelfstandigheid geniet dan andere Italiaanse regio's. Dat geeft de stad en provincie de mogelijkheid om onafhankelijk van de nationale overheid beslissingen te nemen op belangrijke gebieden zoals onderwijs, gezondheidszorg en lokaal bestuur. Trento fungeert als administratief en cultureel centrum van de regio en ontvouwt zich in een indrukwekkend landschap met de Dolomieten als achtergrond.
Voor toeristen die deze prachtige regio willen verkennen, biedt de Trentino Guest Card een aantal praktische voordelen. Deze kaart, vaak gratis verstrekt aan gasten van deelnemende accommodaties, maakt een verblijf in Trentino nog aantrekkelijker door gratis toegang te geven tot musea, kastelen en natuurparken. Daarnaast kunnen bezoekers kosteloos gebruikmaken van het openbaar vervoer en profiteren van kortingen op activiteiten en speciale aanbiedingen bij restaurants en lokale bedrijven.
Een van de hoogtepunten is Piazza Duomo, het bruisende hart van Trento en een van de mooiste pleinen van Italië. Omringd door gezellige cafés en restaurants, nodigt de geur van lokale specialiteiten ons uit voor een traditioneel Italiaanse lunch. Het plein wordt gedomineerd door de imposante Duomo di San Vigilio, de kathedraal die majestueus oprijst met zijn romaanse en gotische elementen. We staan stil bij de pracht van de oude gevels en de rustieke charme van de omliggende gebouwen, zoals het Palazzo Pretorio, met zijn fraaie gevel versierd met kleurrijke fresco’s.
Lucht gevuld met verleden
De geschiedenis van Trento, die teruggaat tot de Romeinse tijd, weerspiegelt zich in de sierlijke, goed bewaarde architectuur van het historische centrum, met zijn middeleeuwse gebouwen en barokke elementen die langs de kronkelige straatjes liggen. Terwijl we door de straten slenteren, ademt alles hier een eeuwenoude sfeer, van de pleinen tot de kastelen, en zelfs de lucht voelt gevuld met het verleden.
Vandaag de dag stroomt de rivier Adige buiten het centrum van de stad, maar ooit liep hij dwars door het hart van Trento. In 1858 besloten de Oostenrijk-Hongaren de rivier buiten de stad te verleggen, wat een ingrijpende verandering teweegbracht. Waar ooit schepen goederen vervoerden over het water, kwam nu een weg, en het stadsbeeld veranderde voorgoed.
Aan het einde van de straat zijn nog steeds sporen van deze transformatie zichtbaar. In 1918, toen het Oostenrijks-Hongaarse rijk uiteenviel, begon een nieuwe periode voor Trento. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg deze regio autonomie, maar de tussenliggende jaren waren allesbehalve rustig. Onder Mussolini voerde de Italiaanse regering een hard beleid van Italianisatie in, vooral in de noordelijke gebieden zoals Bolzano, waar veel mensen nog Duits spraken en liever bij Oostenrijk hoorden. Straatnamen werden vertaald, en het Italiaanse karakter werd opgedrongen. Dat leidde tot spanningen, die tot ver na de oorlog voelbaar bleven.
Toen Italië de regio na de oorlog definitief onder controle kreeg, werd Trentino een autonome regio met eigen bevoegdheden. De provincie Trento heeft nu zelfs haar eigen parlement, dat beslissingen neemt over lokale zaken. Trento mag dan veranderd zijn door de eeuwen heen, de ziel van de stad en de band met haar verleden zijn nog steeds diepgeworteld.
Net buiten het historische centrum van Trento ligt Castello del Buonconsiglio, een indrukwekkend middeleeuws kasteel dat ooit de residentie was van de prins-bisschoppen van de stad. Het majestueuze kasteel was niet alleen een woning voor de bisschoppen, maar ook een belangrijk centrum voor de uitvoering van de kerkelijke en wereldlijke wetten die voortkwamen uit de beslissingen van het Kerkelijk Concilie van Trento. Het concilie, dat plaatsvond van 1545 tot 1563, speelde een cruciale rol in de reactie van de Rooms-Katholieke Kerk op de Reformatie.
Vooral een bezoek aan de Torre Aquila is de moeite waard. Deze toren herbergt beroemde gotische fresco’s uit de 15de eeuw, die de cyclus van de maanden uitbeelden. Als je weinig tijd hebt, is een bezoek aan de tuinen van het kasteel een tip. Deze zijn gratis toegankelijk en bieden een panoramisch uitzicht over de stad en de omliggende bergen. Naast zijn architecturale pracht herbergt het kasteel ook een museum dat de rijke geschiedenis en kunst van de regio weerspiegelt.
