Wandeling door de geschiedenis van Nantes

In het westen van Frankrijk ligt Nantes, waar de rivieren Erdre en Sèvre uitmonden in de Loire. Dankzij die ligging werd Nantes, tijdens haar hoogdagen, de belangrijkste industrie- en havenstad van Frankrijk. Tegenwoordig is Nantes een levendige metropool met een bruisende cultuur. De afgelopen jaren transformeerde de stad van een grijze industriestad naar een groene oase. Met succes. In welke andere stad vind je immers meer dan 100 parken en tuinen? 

Wandelen door Nantes

In het hart van het oude stadscentrum ligt de kathedraal van Saint-Pierre-Saint-Paul. Beschouwd als een meesterwerk van de gotische kunst, is de kathedraal een belangrijke getuige van de rijkdom en macht van de hertogen van Bretagne. Het werd gebouwd in de 15de eeuw door de bisschop van Nantes en de hertog van Bretagne Jean V, die de macht van de Kerk wilden tonen. Binnen hangen er afbeeldingen van de hertogin Anna van Bretagne en hertog Francois, het laatste paar van het hertogdom. Momenteel wordt de kathedraal gerestaureerd en is het niet toegankelijk voor publiek na schade door een brand in 2020. 

We starten onze wandeling in de Graslin-wijk, een iconische plek met de Opera en het prachtige Musée Dobrée. Het museum is een nalatenschap van Thomas III, een rijke erfgenaam van een van de grootste fortuinen van Nantes in de 19de eeuw. Hij was een verzamelaar van kunst en antiquiteiten en kocht een stuk land waarop hij een uniek, neoromaans gebouw bouwde om zijn collecties in onder te brengen. Het museum staat bekend om zijn zeer diverse collectie met ondermeer artefacten van de 13de-eeuwse ridders, het oude Egypte en de Oudheid.

Waterrijkdom

Via de winkelstraat Crébillon komen we uit op het Koningsplein, een belangrijke schakel tussen het oude centrum en de moderne stad. In het midden van het plein pronkt een monumentale fontein, gemaakt door Henri Driollet. De fontein bestaat uit drie op elkaar geplaatste bassins met 13 standbeelden en weerpsiegelt de rijkdom die Nantes verschafte via haar talrijke waterwegen. De rivier de Loire wordt vertegenwoordigd door een vrouw die water uit twee amforen giet, en de zijrijvieren, de Erdre, de Sèvre, de Cher en de Loiret, worden gesymboliseerd door twee vrouwen en twee mannen. De acht geesten zijn een verwijzing naar haven en zijn industrie terwijl helemaal aan de top van de fontein het standbeeld van Amphitrite prijkt. Gemaakt uit wit marmer, waakt de vrouw van Poseidon, de god van de zee, over de stad Nantes.

Snoep en chocolade

Het winkelcentrum Le Passage Pommeraye ademt de sfeer van de 19^de eeuw. De passage werd geopend in 1843, maar de bouw ervan was een financiële mislukking door te hoge uitgaven van Louis Pommeraye. Desondanks wordt de passage beschouwd als een architectonisch succes en beschikt het over prachtige glazen dakpanelen, beeldengalerijen en natuurlijk licht. Je vindt er ook een citaat over de opkomst van flânerie, of slenteren, als een populaire activiteit. Vóór de komst van het winkelcentrum was winkelen geen gebruikelijke activiteit, omdat de straten te druk waren met paardenkoetsen en voetgangers. Vandaag de dag is de passage een veilige en comfortabele plek om te winkelen en gezellig samen te zijn. De galerij herbergt stijlvolle winkels op drie verdiepingen en is het tweelingbroertje van de Koninklijke Sint-Hubertusgalerijen in hartje Brussel. Nostalgie viert hier hoogtij. De beeldengalerijen houden toezicht op de bezoekers. De drie etages genieten van natuurlijk licht dankzij de glazen dakpanelen. 

We vervolgen onze wandeling naar beneden en gaan, net buiten de winkelgalerij, op zoek naar de oudste snoepwinkel van Nantes, de confiserie Georges Gautier Debotte. Het aanbod aan chocolade en ambachtelijke pralines is indrukwekkend. Hier koop je ook de typische ‘berlingots’, de driehoekige snoepjes in allerlei kleuren en smaken. De snoepjes zijn onlosmakelijk verbonden met de aanvoer van suiker via de haven.

Slavenhandel

Aan de rechteroever van de Loire pronkt het kasteel van de hertogen van Bretagne. Het kasteel is een prachtig voorbeeld van middeleeuwse architectuur met indrukwekkende torens, kantelen en een grote binnenplaats. Voor de Franse Revolutie diende het kasteel als fort, residentie en woonplaats van het hertogdom Bretagne. Na vier jaar renovatie heropende het kasteel in 2009 als het historisch museum van Nantes. De collecties van het museum omvatten archeologische vondsten, kunstwerken en voorwerpen die te maken hebben met het maritieme en industriële verleden van de stad, maar ook met de rol van de stad in de Franse Revolutie.

Een van de kamers is voorbehouden voor de donkerste bladzijde uit de geschiedenis van de stad. In de 18de eeuw was Nantes de belangrijkste Franse haven voor de slavenhandel vanuit Afrika. Vanuit de haven brachten boten Westerse producten naar Afrika, in ruil voor zwarte slaven. Die werden doorverkocht aan (suiker)plantages in de Caraïben. Zo was Nantes tot in 1848 verantwoordelijk voor bijna de helft van de Franse slavenhandel.

De stad wil die geschiedenis niet verbloemen. Dat wordt herdacht met de ‘Mémorial de l’abolition de l’esclavage’, een indrukwekkend monument dat aan de hand van 2000 gegraveerde glasplaten op indrukwekkende wijze de geschiedenis van de slavenhandel in Nantes vertelt. Op deze grasplaten staan de namen van de schepen die betrokken waren bij de slavenhandel, hun activiteit en datum van vertrek vermeld: meer dan 1700 reizen en 290 havens. Daarnaast zorgden kunstenaars Julian Bonder en Christophe Wodiczko voor het artistieke gedeelte: teksten, poëzie en liederen over persoonlijke ervaringen en reizen sieren op de grasplaten. Het meterslange gedenkteken werd in 2012 ingehuldigd aan de Quai de La Fosse, aan de oevers van de Loire. Het kunstwerk is een prachtig eerbetoon aan al degenen die hebben gevochten, vechten en zullen vechten tegen enige vormen van slavernij in de wereld.

Ode aan het LU-koekje

Het voormalige fabrieksgebouw van LU, van bakker Jean-Romain Lefèvre en zijn echtgenote Pauline-Isabelle Utile, staat op wandelafstand. Het echtpaar schreef in 1886 geschiedenis in Nantes en ver daarbuiten met hun ‘petit beurre’. Na een overname in de jaren ’70 werd de fabriek gesloten. Twintig jaar later werden de fabrieksgebouwen omgevormd tot een cultuurcentrum. In de omgedoopte ‘Lieu Unique’ vind je sindsdien een bar, een restaurant, een cultureel centrum met concertzaal en een hammam. De toren in de vorm van een suikertaart houdt de herinnering van de vervlogen jaren in leven.

In de wijk Bas-Chantenay en de Butte Sainte-Anne

De historische wijk van Nantes, Bas-Chantenay is onlosmakelijk verbonden met de heuvel Sainte-Anne. Vanaf de top van de heuvel geniet je van een ongelooflijk en ongeëvenaard uitzicht op het eiland Nantes en de rivier de Loire. Dankzij de scheepwerven en reusachtige fabrieken aan de oevers van de Loire krijgt dit voormalige arbeidersbolwerk steeds meer en meer de indruk van een dorp in de stad.

Vandaag de dag wordt de wijk in een nieuw jasje gehuld met de opening van zeven uitkijkpunten en de ‘Buitengewone Tuin’. Zo werd aan de voet van Sainte-Anne de voormalige steengroeve van Misery omgetoverd tot een groene omgeving met een 25 meter hoge waterval, reusachtige waterplanten en opmerkelijke bananenbomen in een exotische sfeer. Met uitzicht op de tuin zien we de belvedère van de Japanse kunstenaar Tadashi Kawamata, een groot houten nest dat zich aan de klif vastklampt. Kawamata vindt vaak zijn inspiratie in de natuur en de creatie van een vogelnest is een element waar hij vaak op terugkomt. Zo ontwierp hij verschillende nesten rond de stad Nantes waaronder het ‘Belvédere de l’Hermitage’. Het uitkijkpunt begint met een smalle houten loopbrug omringd door hoge palissaden. De voetgangersbrug is 2,80 meter breed en 36 meter lang, waarna de brug overgaat tot een nestvormig platform dat bijna 20 meter boven de grond hangt. De ‘Belvédère de l’Hermitage’ maakt deel uit van de Promenade des Belvédères, een route met 7 uitkijkposten die een fantastisch uitzicht bieden op Nantes en de oevers van de rivier de Loire.

Groene hoofdstad

We ronden onze wandeling af in de botanische tuin van Nantes, in ‘le Jardin des Plantes’, in de buurt van het treinstation. Met zeven hectare groen, behoort de tuin tot één van de vier grote botanische tuinen van Frankrijk. De botanische tuin werd opgericht in 1804 en huisvest meer dan 10.000 plantensoorten uit de hele wereld. Per seizoen zorgen de 70.000 bloemen voor een prachtig kleurentapijt. De tuin in Engelse stijl is vooral gekend om zijn palmbomencollectie en zijn elegante sierlijke 19^de-eeuwse kassen die rijkelijk gevuld zijn met exotische planten. In de steegjes bewonderen we de collecties camelia's en magnolia's, en komen we de artistieke en plantaardige installaties van Claude Ponti en Jean Jullien tegen.

Copyright foto's: Franck Tomps, Anouk Van Wichelen, C. Clos, Philippe Piron, Martin Argyroglo