Duurzaam doorheen de Franse Ardennen: Verken de nieuwe fietsroute Sud-Ardennes
Het nieuwe fietspad Voie Verte Sud-Ardennes biedt een prachtige platte route langs het Ardennenkanaal. Groene velden, vissers en sluizen zijn haast ontelbaar tijdens de tocht van Pont-à-Bar naar Asfeld. Ontdek onze ervaring over deze duurzame route in de Franse Ardennen langs charmante steden en onmisbare monumenten.
Dit artikel is een reportage met inspirerende reisinformatie over duurzaam reizen.
Volg het water door Nederland, België en Frankrijk
De Maasfietsroute of EuroVelo 19 doorkruist België om Nederland met Frankrijk te verbinden. Zoals de naam aangeeft volgt het fietspad één van Europa’s belangrijkste rivieren: de Maas. De meer dan 1.050 kilometer lange weg vond zijn oorsprong in jaagpaden en oude spoorlijnen. De hele route werd verhard voor niet-gemotoriseerd verkeer, ook in de Franse Ardennen, waar het pad bekendstaat als La Voie Verte Trans-Ardennes. Dat gedeelte, dat de Franse Ardennen doorkruist, krijgt een nieuwe arm die afwijkt van de EuroVelo 19, genaamd Sud-Ardennes. Tijd om te ontdekken naar waar die nieuwe route ons leidt.
Het eerste deel van de route dat de Sud-Ardennes met Trans-Ardennes verbindt tussen Pont-à-bar en Vendresse, is echter nog niet af. De groene route zou niet groen zijn als de weg geen rekening houdt met plaatselijke fauna en flora: de werken liggen enkele maanden stil vanwege het broedseizoen in voorjaar-zomer. De aanleg van Voie Verte Sud-Ardennes is een mooi initiatief dat de toon zet voor duurzaam toerisme in de streek.
Dat houdt de bewoners echter niet tegen om het fietspad alvast te vieren tijdens de jaarlijkse Fête des Voies Vertes. Het fietspad wordt gedurende de hele maand september in de kijker gezet met kraampjes langs de weg, kinderactiviteiten, wandelingen en infostandjes.
Slow travel naar de Franse Ardennen
Een groene bestemming bereik je best op een groene manier: met de trein. De TGV vanuit Brussel brengt je in drie uur naar Sedan in het departement Ardennen. Sedan is de uitgelezen plek om na aankomst een middag te vertoeven in het kasteel. Bovendien ligt het op de route Voie Verte Trans-Ardennes, waardoor het kasteel de ideale stop-, vertrek- of startplaats voor een meerdaagse fietsroute is.
Middeleeuwse start in Sedan
Het kasteel van Sedan is een van de grootste vestigingen van Europa. Het vond zijn oorsprong in het jaar 1000, toen er een kerk werd gebouwd die 300 jaar lang uitgroeide tot een monnikenklooster. Dat klooster breidde vervolgens uit tot een kasteel, waarvan de torens uitkeken over een lager gelegen plateau: de uitgelezen strategische plaats voor een fort. In de 16de eeuw, tijdens de godsdienstoorlogen, zochten calvinisten onderdak in deze burcht. Het duurde ruim 250 jaar voor de vesting werd geconfronteerd met de eerste aanvallen. De drie meter dikke muren boden voldoende bescherming om overeind te blijven staan. Ruim honderd jaar later, tijdens de Eerste Wereldoorlog, werd het fort bezet door de Duitsers. Enkele decennia na de bevrijding werd het fort geklasseerd als beschermd monument én geopend voor publiek.
En dat publiek volgt tijdens zijn bezoek de uitgestippelde bezoekersroute, voorzien van een Nederlandse audiogids. We volgen eerst de dikke omwalling van wel 20 meter hoog, waar de kanonnen klaar staan om de kleinste bezoekers van hun sokken te blazen. Ook een levensgrote katapult en een schavot voor onthoofding zijn uitgestald. We vluchten snel naar binnen waar we een fascinerende tijdreis maken. Onder luid wapengekletter breiden ridders zich voor op de aanval. Hun collega’s zoeken de vijand door het schietgat in de dikke muur. Een verdieping hoger lost een van hen zijn behoefte, en dat naast de propere was. Ver weg van de ridders, in de rustige rijke vertrekken, wacht de adellijke bewoners een uitgebreid feestmaal: de tafel staat gedekt.
Na de burcht volgde de bouw van de stad Sedan. Om de chronologie goed te volgen, neem je best een kijkje bij het erfgoedhuis Maison du Patrimoine. Met behulp van kaarten, luiken en puzzels ontdek je de geschiedenis van de stad langs de Maas. Zo leer je dat de textielindustrie een belangrijke factor van inkomsten was en dat ook religie en landmacht onuitwisbaar zijn uit zijn geschiedenis.
Op zoek naar het Ardennenkanaal
Sedan heeft de perfecte ligging om al wandelend of fietsend de Voie Verte Trans-Ardenne langs de Maas te volgen. Wij fietsen tot in Pont-à-Bar, waar we op zoek gaan naar de koppeling met de Voie Verte Sud-Ardenne. De veelbelovende nieuwe route die het Canal des Ardennes (Ardennenkanaal) volgt. Moedig beginnen we aan onze tocht langs het kanaal die ons de eerste kilometers over gras en gravel leidt. Voorzien van een gloednieuwe en goed uitgeruste mountainbike banen we ons een weg over het onverharde pad, dat vanaf Vendresse overgaat in een geasfalteerde weg.
Eindigen in steil
De eerste etappe zit erop, na ruim dertig kilometer bereiken we het Lac de Bairon. Dat meer wordt opgesplitst door een smalle brug. Wanneer je deze oversteekt, zie je links een wilder stuk natuur en rechts een groter, opener gedeelte waar de rood-witte boeien drijven om het gedeelte voor zwemmers af te bakenen. Aan de oever van het zwemgedeelte bevindt zich Le Panoramic, het enige restaurant in de buurt, en met een prachtig uitzicht over het immense Lac de Bairon. De kokkin bevestigt wat we net zagen: “Deze kant van het meer is lucratief, de andere kant is natuurgebied. Ik vind het heerlijk om daar een toertje rond het meer te wandelen en gelijkgezinden met hun hond tegen te komen. Daar merk je wie de échte natuurmensen zijn.”
Tien minuten bergopwaarts fietsen van het meer bevindt zich Le Kota, een klein feeëriek huisje met hoge puntdaken. Deze Airbnb ligt in de tuin van gastvrouw Agnès Goglins Lahaye: “Het houten huis bouwde mijn man zelf met een bouwpakket. We schilderden het samen rood met biologische verf zonder chemicaliën.” Eens binnen, lijkt het wel Scandinavische winter te zijn. Alles is voorzien om het warm te houden: van knusse dekentjes tot een open haard in de leefruimte, en een sauna en hottub. De minimalistische keuken volstaat om ‘s ochtends verse eieren van het erf klaar te maken. Je kan er ook verse melk krijgen van de koeien die naast het terras grazen.
Spik en spannende kanotocht
We vervolgen onze fietstocht over de Voie Verte, Sud-Ardennes richting Rethel. Het pad is gemakkelijk te vinden en de kilometers tellen vlot op. Dankzij River Clean zijn zowel het water als de oevers van het Ardennenkanaal proper. Met kano’s en netten varen ze het kanaal af op zoek naar afval. In Attigny besluiten we zelf een bootje in te stappen. Monsieur Coffin, lid van River Clean en Ardennes Canoë, geeft ons een korte maar krachtige briefing over de dammen en bochten die we zullen tegenkomen. We krijgen ook een waterdichte ton en een vuilniszak mee. We dobberen het water af en wisselen van spiergroep: dit keer werken we op armkracht en laten de fietsbenen rusten. Na een kleine avontuurlijke vijf kilometer - mijn stuurman was niet zo handig - gaan we aan land, waar Mr. Coffin in een hangmat op ons wacht. We geven trots onze vuilniszak af met slechts twee plastic flessen die we aan de kant vonden: de rivier was al spik en span. Heb je nood aan een grotere uitdaging? Vraag hem dan om een langere kanotocht...
Zelfbediening bij de sluizen
Op het laatste stuk naar Rethel, ter hoogte van Le Chesne, komen we meer sluizen tegen dan alle boten, vissers en fietsers bij elkaar opgeteld. Het zijn er wel 37. Met behulp van deze sluizen kunnen boten met gemak met de rivier mee 100 meter dalen. De kleine wachthuisjes zijn onbemand, de kapitein trekt zelf aan een stalen buis die over het water hangt om de sluis te openen.
Altijd feest in Rethel
De aankomst in Rethel voelt als een heus feest: het lijkt wel of de stad kleurrijke vlaggetjes ophangt om onze finish te vieren. De feestversiering vrolijkt de stad op. In het stadscentrum, met uitzicht op de PASSAGE À L'AISNE, wacht het vakantiehuis Suites Mana: La Perle des Isles (De Parel van de Eilanden). Host Jeanne ontvangt ons met open armen en een bloemetje in haar haar: “Mijn zakenpartner is van Polynesische afkomst, dus bij ons is het altijd vakantie.” Ze neemt ons mee door het nieuw gerestaureerde herenhuis, om ons haar gloednieuwe bubbelbad te tonen. “Met behulp van de bubbels en de massage kom je helemaal tot rust. Daarna ben je zo zen dat je niets anders kan dan slapen.”
Jeanne weet ons bovendien te vertellen dat de burgemeester elk jaar 17km aan vlaggetjes laat ophangen om de zomer te vieren. In de winter worden ze vervangen door kerstversiering. “Dan staat er een grote kerstboom op het plein voor het gemeentehuis", vertelt onze gids ons tijdens een wandeling door de stad. Ze neemt ons mee langs Charcuterie Demoizet, de enige beenhouwer waar je de lokale worst Le Boudin Blanc kan verkrijgen volgens het authentieke, geheime recept.
Unieke eindbestemming
Hoewel Rethel onze eindbestemming is, fietsen we tot het einde van de Voie Verte Sud-Ardenne: Asfeld. Tijdens zijn rijke christelijke geschiedenis waarin heren het land van elkaar overkochten, een toernooi en een kruistocht hielden, kon niets elkaar overtreffen. Totdat graaf Jean-Jacques de Mesmes besloot een kathedraal te bouwen. De kathedraal is uniek in zijn soort: de Mesmes wilde een grondplan dat op een viool lijkt, omdat enkel zo de gebeden en gezangen de hemel zouden bereiken. Dat idee resulteerde in een kathedraal vol rondingen, bogen, gewelven, zuilen, koepels en prachtige muurschilderingen. Tussen 10u en 18u is de Saint-Didierkerk geopend voor publiek en krijg je bij aanvraag een rondleiding van de enthousiaste gids Jacques Courtois die al je vragen met vreugde beantwoordt.
Volg het pad
In Asfeld eindigt het fietspad Sud-Ardennes. We kozen ervoor om terug te keren naar Rethel, een ideale uitvalsbasis op vakantie. De locatie leent zich ertoe Charlesville met de trein te bezoeken, een stad die niet aan je programma mag ontbreken volgens host Jeanne: “De stad bleef grotendeels bewaard tijdens de Wereldoorlogen, de oude gebouwen tekenen de stad nog meer dan Rethel!”
Voor een langere fietsvakantie raden we aan om de route omgekeerd te volgen: volg de Voie Verte Sud-Ardennes van Rethel naar Pont-à-Bar, zodat je kan aansluiten op de Voie Verte Trans-Ardennes in een richting naar keuze. Zoals - waarom niet? - helemaal huiswaarts.
