Reportagetip: Het moment van Marseille

Schrijver Gustave Flaubert noemde het licht en de lucht van Marseille ‘un grand bain de lumière’. Anderhalve eeuw later klopt die omschrijving nog altijd. Le Vieux-Port is het kloppende hart van de stad. De oude haven is een rechthoekig bassin van zowat een kilometer lang. Honderden jachten en visserssloepen dobberen er naast elkaar. Rond het bassin is een brede wandelzone aangelegd, naar een ontwerp van Norman Foster. De restaurants, bars, terrasjes en hotels zijn er niet te tellen.

Langs de Vieux-Port

Op de Quay du Port stap ik langs de oude haven richting zee. De zon schijnt, mijn goede humeur kan niet stuk. Eerste halte is het stadhuis. Ervoor staan bronzen versies van de stier en de leeuw uit het stadswapen. In een nis prijkt de buste van Lodewijk XIV. De Zonnekoning heeft van Marseille een mondaine stad gemaakt, maar hij was er niet geliefd. De Marseillezen hebben de reputatie nogal rebels te zijn. Ik stap verder naar zee.

Mijn oog valt op het winkeltje Au Savon de Marseille. Juist, deze stad is bekend om haar zeep. Ernaast zie ik La Maison du Pastis. Niet minder dan negentig soorten pastis en absint zijn er te koop. Juist, Marseille is ook de stad van Ricard en andere pastismerken. Waar de Vieux-Port aan zee grenst, staat aan beide kanten een fort: Le Fort Saint-Jean en Le Fort Saint-Nicolas. Lodewijk XIV liet die versterkingen bouwen om Marseille te verdedigen, maar er stonden ook kanonnen gericht op de stad zelf, kwestie van de tegendraadse Marseillezen onder controle te houden. Een beetje zachte dwang kan geen kwaad, moet Louis Quatorze gedacht hebben.

Het nieuwe Marseille

Vlak naast het fort Saint-Jean staan twee fonkelnieuwe gebouwen van de hand van gerenommeerde architecten. Stefano Boeri ontwierp de Villa Méditerranée, een cultuur- en congrescentrum, en Rudy Ricciotti tekende voor het MuCEM, voluit Musée des Civilisations de l’Europe et de la Méditerranée. Met zijn indrukwekkende collectie kunstwerken uit de mediterrane cultuur is het MuCEM een absolute must.

Ook andere recente cultuurhuizen zoals Le FRAC, het museum voor hedendaagse kunst, zijn voorbeelden van een nieuwe dynamiek. De stad Marseille, het departement Bouches-du-Rhône en de regio Provence-Alpes-Côte d’Azur hebben de voorbije jaren zwaar geïnvesteerd in de stad. Jarenlang was Marseille één grote werf en bouwput. Een taxichauffeur getuigt kort maar krachtig: “C’était le bordel.” Intussen is de stad ook een heuse wolkenkrabber rijk, een blikvanger van de Iraaks-Britse toparchitecte Zaha Hadid.

Het oude Marseille

Le Panier is de oudste wijk van Marseille. Een ‘panier’ is een mand, dus zou je denken dat de wijk in een laaggelegen kom te vinden is. Het tegendeel is waar: ik moet een heuvel beklimmen. De naam komt van een herberg die Au Vieux Panier heette. De Marseillezen hebben nog een andere uitleg. In de wijk zou op een eerste verdieping ‘une dame de petite vertu’ gewoond hebben. Wanneer een klant zich aanmeldde, liet zij een mand zakken.

De klant moest daarin zijn geld deponeren en pas na controle van de betaling mocht hij naar boven komen. Jawel, volksverhalen zijn soms charmanter dan de historische werkelijkheid. La Montée des Accoules is al even charmant. Het steile trappenstraatje diende als decor in films als ‘Borsalino’ en ‘The French Connection’. In de Rue du Petit Puits hebben zeven keramisten hun atelier en winkel. Ik ontdek er de fascinerende creaties van Serge Moutarlier.

Enkele straatjes en pleinen verder beland ik aan de monumentale kathedraal en ten slotte in La Vieille Charité, een voormalig opvanghuis voor dakloze bedelaars en andere verworpenen der aarde. Nu is het een centrum voor tentoonstellingen. De Marseillees Pierre Puget ontwierp het complex in 1670. De kapel en de gaanderijen zijn werkelijk subliem. En dan te bedenken dat er midden twintigste eeuw zwaar lobbywerk van Le Corbusier nodig was om La Vieille Charité van de sloop te redden.

Even shoppen

La Canebière, de hoofdstraat van Marseille, en de Rue Saint-Ferréol zijn de winkelstraten met internationale merken en winkelketens, maar voor het hippere aanbod moet je in de zijstraten zijn. In La Canebière beland ik in La Cure Gourmande, een uiterst veelkleurige snoepwinkel. Slecht voor de lijn maar een streling voor het oog. Even verderop is de Rue de la République een winkelstraat in opkomst. Maar genoeg geshopt, de plicht roept. Net voor sluitingstijd kan ik nog binnen in het kleine museum Mémorial de La Marseillaise. De geschiedenis van de Franse nationale hymne wordt er multimediaal uit de doeken gedaan. Allons enfants de la Patrie-ie-e, le jour de gloire est arrivé!

En nu devoot

Rio heeft een Christusbeeld boven de stad, Marseille heeft de Notre-Dame de la Garde. Op een heuvel van 148 meter hoog waken de maagd Maria en haar kindje Jezus over de stad. Het reusachtige standbeeld bovenop een basiliek is met bladgoud bekleed. Het schittert in de zon, ik wil het van dichtbij zien. Stadsbus 60 leidt naar de basiliek. Onderweg maak ik een tafereeltje mee dat de rebelsheid en ook de humor van de Marseillezen typeert.

Als de chauffeur aarzelt om langs een fout geparkeerde auto te rijden, roept een passagier luidop: “Quelqu’un ici sait conduire un bus?” Algemeen gelach. De chauffeur roept terug met dat heerlijke accent: “Bieng monsieur, vieng ici, tu peux essayer.” Andermaal hilariteit in de bus. De basiliek in romaans-byzantijnse stijl is een kanjer van een bouwwerk. Binnenin zijn honderden ex voto’s te zien en buiten word je getrakteerd op een adembenemend panorama van 360 graden. Marseille, de Middellandse Zee en de Provence liggen aan je voeten.

Een frisse neus

Tussen Marseille en Cassis ligt een kuststrook van 30 kilometer: Les Calanques, een opeenvolging van fjorden. Mijn gids is Gérard Torossian, een gepensioneerde slager en enthousiast lid van de ‘Greeters’. Zijn organisatie telt een zestigtal vrijwilligers die gratis en belangeloos toeristen rondleiden in Marseille en omgeving. Gérard wil dat ik hem Gérard noem, maar hij is zo sympathiek en erudiet dat ik hem respectvol met ‘monsieur’ blijf aanspreken. Finaal komen we uit op een compromis: monsieur Gérard. We nemen bus 21. Onderweg passeren we Le Stade Vélodrome, de voetbaltempel van Olympique Marseille.

Aan de Boulevard Michelet vangen we een glimp op van de Cité Radieuse van Le Corbusier. Eindhalte is het dorp Luminy. Van daaruit verkennen we de Calanque de Sugiton. Monsieur Gérard heeft al snel door dat ik geen sportieveling ben en stelt een wandeling met niet al te steile hellingen voor, goed voor anderhalf uur. Onderweg plukt hij enkele zoet smakende wilde asperges. Hij vertelt honderduit over de geologie, fauna en flora. Ik ben onder de indruk van het natuurschoon van Les Calanques. “Daar doen de Greeters het voor, we zijn trots op onze stad en streek, de gratis gidsbeurten eindigen vaak bij mij thuis met een koffie of aperitief”, zegt monsieur Gérard.

Iets vergeten

Met een warm gevoel neem ik afscheid van monsieur Gérard en van Marseille. De dag erna wacht ik in het station op de TGV en ik realiseer me plots dat ik iets over het hoofd heb gezien. Marseille is niet alleen de stad van de zeep, de pastis en de bouillabaisse, maar ook van de jeu de boules. Ik zal onvermijdelijk nog eens moeten terugkeren om petanque te spelen met monsieur Gérard.

Onze GRANDE reporters stellen volgend(e) hotel(s) voor in deze streek

Grande hotels

GRANDE reporter Gert Van Wichelen
bezocht dit hotel en schreef:
"

Al sinds 1913 is het vijfsterrenhotel 'Le Royal' van de hotelgroep Barrière een prachtig toeristenoord aan de Normandische kust.

..."
"

Straatsburg bezoeken, én genieten van de natuur en de rust!

..."
"
De ruime en individueel ingerichte kamers van dit 16de eeuwse herenhuis zijn bereikbaar via de vierkante toren met zijn stenen trap. Het hotel serveert elke ochtend een continental ontbijt in de gezellige lounge.
..."
"
Het hotel is ondergebracht in een landhuis in second empire-stijl, dat vooral populair was op het einde van de negentiende eeuw. Het Villefromoy hotel werd gerenoveerd met oog voor de grandeur van weleer maar wel met hedendaags comfort.
..."
"

Dit oude klooster werd met veel smaakgevoel omgetoverd tot een aangenaam designhotel. De kamers van dit sfeervol 15e-eeuws pand liggen rondom de binnentuin, zijn ruim en hebben hier en daar nog authentieke elementen.

..."
"

De Champagneregio is een allercharmant hotel mét verfijnd restaurant rijk. Het gaat om Les Avisés in het schattige dorpje Avize. Dit logeeradresje vormt een perfecte blend tussen logeren en genieten van champagnebubbels, want de uitbater ervan, Anselme Selosse, is meteen ook champagneboer.

..."
"

Dit hotel vind je in het historische hart van de stad Troyes, op wandelafstand van de kathedraal en het voormalige bisschoppelijke paleis. Dit vakwerkhuis behoorde ooit toe aan de Orde van de Tempeliers en de fundamenten dateren uit de twaalfde eeuw.

..."
"

Lichte kleuren en Louis XVI-meubilair zorgen voor een op-en-top Frans sfeertje.

..."
"
Het Sozo Hotel is gevestigd in een voormalige kerk. De originele structuren van het gebouw werden behouden. Het geheel werd ingericht met designmeubelen van onder meer Philippe Starck en Ron Arad. Bovendien baadt elke verdieping in een andere sfeer dankzij de uitgekiende en aparte verlichting.
..."
"

Hotel le Maréchal in de wijk Petite Venise is een adres waar de romantiek en de nostalgie van de muren druipen. Toch vind je in dit gebouw uit 1565 alle comfort uit de 21ste eeuw.

..."