Firenze en Siena: trots van Toscane

Wat valt er in godsnaam te zien aan een deur? In Firenze is Ghiberti’s Paradijspoort, de oostelijke deur van de doopkapel tegenover de kathedraal, wel degelijk een staaltje van grote kunst.

Druk

In juli en augustus is het erg druk in zowel Firenze als Siena. Probeer die maanden te vermijden.

Duomo

Zowel Firenze als Siena bezitten een prachtige kathedraal die beide een bezoekje waard zijn. De Duomo van Siena scoort met zijn toren in horizontale lagen van donker en wit marmer. Naar de gevel van de Duomo van Firenze zit je makkelijk een uur te staren. Hoeft het overigens gezegd dat beide kathedralen volgestouwd zijn met topkunstwerken?

Duur

Vooral in Firenze kijk je het best uit waar je iets gaat drinken of eten. Op toplocaties kan de rekening duur uitvallen. In de zijstraatjes ben je goedkoper af.

Evenement

De Palio in Siena is een eeuwenoude traditie. Twee keer per jaar, op 2 juli en 16 augustus, vindt er een paardenrace plaats op de Piazza del Campo. Tien contrade (stadswijken) vaardigen een paard en ruiter af. De deelnemers rijden drie rondjes rond het plein. Het hele spektakel duurt hooguit enkele minuten, maar de winnende ruiter is voor de rest van zijn leven een volksheld. Op het middenplein zijn de staanplaatsen gratis, maar alleen van op de eerste rijen krijg je iets te zien. De peperdure tribuneplaatsen zijn lang vooraf uitverkocht. De kans is dus groot dat je finaal belandt in een bar waar het evenement op televisie te zien is. Een troost: enkele uren voor de wedstrijd is er in de straten een stoet met de vaandels en historische kostuums van de stadswijken. Nog een goed idee: tijdens de drie dagen voor de wedstrijd worden proefritten georganiseerd, dan kun je ook de sfeer proeven.

Film

In de cultfilm ‘A room with a view’ speelt Firenze een hoofdrol als locatie. En Hannibal Lecter, het akelige hoofdpersonage van de filmreeks ‘Silence of the lambs’, woonde in het Palazzo Capponi. Hij ging naar de opera luisteren in de Cappella dei Pazzi. Ook voor schrijvers is Firenze een eeuwige inspiratiebron. Zo is het boek ‘Inferno’ van Dan Brown gesitueerd in de stad.

Fresco

In Firenze zijn sublieme fresco’s te bewonderen. Dat geldt ook voor Siena, waar een prachtige muurschildering in het historische stadhuis Palazzo Pubblico te bewonderen is. Lorenzetti schilderde er ‘De allegorie van de goede en slechte regering’. Aan de ene kant prijkt een welvarend land met een rechtvaardig bestuur, aan de andere kant een dor en armoedig land met een tiran op de troon. Het werk dateert uit de veertiende eeuw.

Kerk

Het aantal kerken in Firenze en Siena valt niet te tellen. Als je van celebrity spotting houdt, dan moet je naar de Santa Croce in Firenze. Achter de superbe gevel vind je kunstwerken van bijvoorbeeld Giotto en Donatello. Maar nog belangrijker: beroemdheden als Galilei, Ghiberti, Machiavelli, Michelangelo en Rossini liggen er begraven. De grote schrijver Dante kreeg er een monument maar werd hier niet begraven. Ravenna wil zijn stoffelijke resten namelijk niet afstaan aan Firenze.

Koepel

Sinds 1310 mogen torens in Firenze niet hoger zijn dan 94 meter, de hoogte van het Palazzo Vecchio. Toch wordt de skyline van Firenze gedomineerd door de Duomo met zijn koepel van 114 meter hoog. De verklaring is eenvoudig: een koepel is geen toren. In de vijftiende eeuw was de koepel van de befaamde architect Brunelleschi een brandend gespreksonderwerp. Toen hij met zijn plan kwam aandraven, dacht half Firenze dat hij gek was geworden. De koepel staat vandaag nog altijd overeind. Via een trap kun je tot bovenaan klimmen om het plafondfresco te bewonderen. Het interieur van de Duomo zie je in vogelperspectief, al is dat geen aanrader voor mensen met hoogtevrees.

Markt

Couleur locale gegarandeerd op de Mercato Centrale en de Mercato di Sant’Ambrogio in Firenze.

Mecenas

De stadsstaten Siena en Firenze waren lange tijd republieken met een zekere vorm van democratie. Maar in Firenze kwamen de Medici’s dicht in de buurt van wat je verlichte despoten kunt noemen. Lorenzo de Medici, bijgenaamd Il Magnifico, was de belangrijkste kunstmecenas van zijn tijd. De meeste telgen van de Medicifamilie liggen begraven in de kerk San Lorenzo. Ironisch genoeg raakte de gevel van hun eigen parochiekerk nooit voltooid. Vlak bij de kerk vind je de kapel en het paleis van de Medici’s.

Mode

Mode associëren we tegenwoordig met Milaan, maar de bakermat van de Italiaanse mode is te vinden in Firenze. In Firenze kun je de musea bezoeken van de modehuizen Gucci (Piazza della Signoria) en Ferragamo (Piazza Santa Trinita). Een toegangskaartje is niet duur, in de bijbehorende shops is het wel even anders. Reken op 2.000 tot 5.000 euro voor een handtasje. Een paar schoenen heb je vanaf 1.500 euro.

Museum

Siena huist boeiende musea, maar het Uffizimuseum in Firenze behoort tot de wereldtop. De verzameling oude meesters is fabuleus, je zou warempel last krijgen van het stendhalsyndroom, oftewel appelflauwte bij het zien van zoveel schoonheid. De collectie is ondergebracht in het Uffizi, de voormalige kantoren van de Medici’s. Stel je geen saaie kantoorruimten voor, want de historische architectuur is verbluffend. Vanuit een van de zalen heb je een mooi uitzicht op de Arno en de Ponte Vecchio. Behalve de Galleria dell’Uffizi telt Firenze nog zo’n zeventig andere musea, waarvan acht in het Palazzo Pitti. Daar moet de Galleria Palatina nauwelijks onderdoen voor het Uffizi.

Panorama

Op een heuvel aan de rand van Firenze ligt het grote plein Piazzale Michelangelo. Vanop dit ‘balkon’ aanschouw je de hele stad, de Arno en zijn reeks bruggen. Siena heeft qua panorama’s ook heel wat strafs te bieden, bijvoorbeeld vanaf het dak van het Palazzo delle Papese. Het mooiste uitzicht op Siena heb je vanuit het Museo dell’Opera Metropolitana aan de Duomo. Voor de moedige klimmers: de Torre del Mangia telt 400 treden.

Plein

De Piazza del Campo in Siena wordt vaak het mooiste plein ter wereld genoemd. Bij een eerste aanblik ben je niet meteen onder de indruk, maar gaandeweg kom je in de ban van het schelpvormige plein. In de renaissance was de schelp een symbool voor de vrouwelijke vruchtbaarheid, kijk maar naar het schilderij ‘De geboorte van Venus’ van Botticelli. De ribbels van de Piazza del Campo monden uit aan het historische stadhuis met zijn Torre del Mangia.

Schilderij

Minstens één keer in je leven moet je in Firenze ‘De geboorte van Venus’ van Sandro Botticelli gezien hebben. Het schilderij mag dan wel klein van formaat zijn en zuinig belicht worden in het Uffizimuseum, toch doet het je iets als je ervoor staat. Zullen we dat het mysterie van de kunst noemen? Als model voor Venus zou de adellijke Simonetta Vespucci hebben geposeerd. Ze stierf op jonge leeftijd. Vierendertig jaar na haar dood werd Botticelli volgens zijn eigen wens begraven aan Simonetta’s voeten in de Ognissantikerk.

Sculptuur

Om Michelangelo’s David in Firenze kunnen we niet heen. Het beeld in carraramarmer is een van de topwerken uit de kunstgeschiedenis. Als je er de wachtrij voor over hebt, kun je in de Galleria dell’Accademia het originele beeld zien. Heb je minder geduld? Op de Piazza della Signoria staat voor het Palazzo Vecchio een exacte kopie uit de negentiende eeuw.

Shopping

Winkelstraten opsommen in Firenze heeft geen zin want de hele binnenstad is één groot shoppinggebied. Trendy boetieks en ambachtswinkels (met schoenen, juwelen, lederwaren …) vind je ook in Oltrarno, de wijk op de linkeroever van de Arno.

Stadhuis

Het Palazzo Pubblico in Siena oogt bijzonder sierlijk. Het Palazzo Vecchio in Firenze had historisch een belangrijke rol, al was het maar omdat de Medici’s er rondliepen. Na de eenmaking van Italië was Firenze van 1865 tot 1870 de nationale hoofdstad en toen vergaderde het parlement in het Palazzo Vecchio.

Tuin

De Bobolituinen in Firenze zijn pareltjes van tuinaanleg en staan barstensvol kunst. Zelden werd zo’n mooie combinatie van natuur en cultuur tot stand gebracht. Trek je wandelschoenen aan, want de tuinen zijn nogal uitgestrekt.

Vervoer

In Siena heb je geen bus of taxi nodig, de stad is klein en beloopbaar. In Firenze kun je de stadsbussen nemen. Het vergt wel een grondige studie om de trajecten en uurroosters te ontrafelen. Fietsenverhuur vind je er onder meer aan de Piazza Santa Croce, de Piazza Ghiberti en het treinstation Santa Maria Novella. Misschien lijken die rode hop on/hop off-toeristenbussen pure horror in een historische stad? Probeer ze toch eens. Een dagticket is niet duur, je kunt overal in- en uitstappen, en onderweg plug je een oortje in en je krijgt in een taal naar keuze uitleg bij de bezienswaardigheden.

Wachtrij

Lange wachtrijen tref je met name in Firenze. Reken in het hoogseizoen op minstens twee uur aanschuiven voor onder meer het Uffizimuseum en de Duomo. Straatmuzikanten maken de file wat draaglijker, maar toch is het een beter idee om vooraf online je tickets te boeken. Zo kun je de wachtrijen omzeilen. Een troost: door de strikte bezoekersquota zijn de musea niet overbevolkt.

Wandelen

Met zijn middeleeuwse stratenpatroon is Siena een gezellige wandelstad. Firenze heeft de laatste jaren een wandelvriendelijker karakter gekregen. Steeds meer straten en pleinen in de binnenstad zijn verkeersvrij of verkeersarm.

Wetenschap

Mensen met een wetenschapsknobbel voelen zich als een kind in een snoepwinkel in het Museo Galileo. Te vinden in het Palazzo Castellani in Firenze.

Beide steden hebben zo hun eigen charmes. Firenze wegens een rijke cultuur en geschiedenis die overal in de stad terug te vinden is. Siena op zijn beurt is een charmante wandelstad waar het ook niet aan schoonheid ontbreekt. Vergeet dus de eeuwenoude rivaliteit tussen Firenze en Siena, de twee steden zijn een bezoek meer dan waard. Genieten is de boodschap!