Abruzzo op z'n best: setjetting met George Clooney

Het hele dorp acteur

De Nederlandse fotograaf/regisseur Anton Corbijn besloot er zijn film ‘The American’ met in de hoofdrol George Clooney op te nemen. Tezamen met buurdorpjes Stefano di Sessanio en Castelvecchio Calvisio werd Castel del Monte als belangrijkste filmlocatie gekozen. “Dit is het park waar Clooney de charismatische pater Benedetto ontmoet”, wijst de zestigjarige Alessandro Petrecola. “En hier gebeurde in de film het ongeluk met de Vespa.” De scherp gesneden Alessandro is onvermoeibaar. We gaan koffie drinken in het café Miramonti waar ook Clooney z’n koffie dronk, krijgen een uitvoerige uitleg over hoe en vanuit welke hoeken de afrekening tijdens de processie – het hoogtepunt van het verhaal – precies gefilmd werd, en worden ondertussen beladen onder de persoonlijke souvenirfoto’s.

Alessandro was dan ook meer dan een figurant. Naast plaatselijke location manager – in het dagelijkse leven is hij archivaris van het gemeentebestuur – speelde hij in de prent met verve de rol van schipper in de processie en werd z’n zoon gebombardeerd tot kapelaan naast pater Benedetto. Hij herinnert zich dan ook nog alles in detail. “Zover ik weet was ‘The American’ de allereerste film die in dit dorp werd opgenomen”, vertelt hij bij een perfecte cappuccino in café Miramonti. “Met alle gevolgen vandien. Voor de processie had men het ganse dorp opgetrommeld. 562 inwoners, mama mia…iedereen acteur! Maar dat maakte wel dat sommige scènes tot acht keer toe gedraaid moesten worden. Ofwel stonden de figuranten continu naar George Clooney te gapen ofwel keken ze langdurig in de camera (lacht). ‘Cut’ was het meest geroepen woord die dag.”

Ondertussen ontpopt zich in het café een hoogoplopende discussie over hoe de tafels en stoelen toen opgesteld stonden en waar Clooney dan juist zat. En waar stond de camera? Commedia dell’arte zoals men dat alleen in Italië kan. Wanneer burgemeester Luciano Mucciante binnenwandelt, bedaren de gemoederen. “Ik ben altijd mezelf gebleven”, verklaart hij meteen. “Ik was ook in de film burgemeester… Het is de rol die ik het beste beheers.” Hij knipoogt. Ondanks z’n functie wordt Luciano bijna emotioneel wanneer hij terugdenkt aan de winterse draaidagen. “Ik zal het nooit vergeten, het leek hier wel Cinecittà (legendarische filmstudio’s in Rome, red ). Logistiek was het een moeilijke operatie. De crew groeide op sommige dagen uit tot 150 mensen, die dan letterlijk tot op m’n bureau in het stadhuis zaten te lunchen. Uit plaatsgebrek had ik immers m’n kantoor afgestaan als productielokaal. Eigenlijk waren we niet uitgerust voor zulke invasie – ik spreek zelfs geen Engels – en ik voelde me soms wat ongemakkelijk. Maar Corbijn en Clooney vonden het allemaal ‘perfecto’.

Verrassend resultaat

Burgemeester Luciano staat erop om z’n buitenlandse gasten de lunch aan te bieden en troont ons mee naar Bar & Osteria Del Lupo waar de gecharmeerde patron alweer meteen z’n fotokadertjes van de muur haakt en ons zijn souvenirs met George Clooney uitvoerig laat bewonderen. ’t Was hier dat Clooney regelmatig z’n aperitivo nam. “Meestal met een deel van de crew om de lopende zaken te bespreken en te evalueren”, weet waard Marcello D’Angelo. “De jongens hadden hun vaste tafel in het verste hoekje en eisten absoluut geen aandacht op.

Bovendien trakteerde Clooney regelmatig het ganse café op een glas wijn. Jonge witte wijn van de streek, z’n favoriet. We hadden altijd voldoende flessen koud staan en de stock was uiteraard tijdig aangevuld (lacht). Nee, Clooney was een grote mijnheer. Hij is altijd welkom!” Na de overvloedige lunch komt het eindproduct ter sprake. “Ik vond de film verrassend”, zegt burgemeester Luciano diplomatisch. “Het is zeker geen gemakkelijke prent; vreemd einde ook. Er gebeurt niet altijd veel, doch het hangt wel vol spanning. Maar de fotografie was fantastisch. In de kranten las ik het uitvoerige commentaar. Een criticus omschreef de film als een moderne Italiaanse western. Daar kon ik mij in vinden. Maar dan duisterder, mystieker.”

Vergeten decors

Bij valavond bereiken we ons bed voor de nacht, de acht kilometer verderop gelegen Rifugio della Rocca die je alleen kan bereiken via een scherp omhoog slingerende bergweg. Terwijl de mist valt, wandelen we tot Rocca Calascio, een van de hoogstgelegen kastelen van Europa waar in 1985 de film ‘Lady Hawke’ met Rutger Hauer en Michelle Pfeiffer werd opgenomen. Logisch ook: deze site ademt de sfeer van één groot filmdecor.

Verrast door een onweer strijken we al vlug neer in het ondergrondse restaurant van de rifugio waar de eigenaars met plezier onze lijst setjetting vervolledigen. Ook ‘De naam van de roos’ met Sean Connery, ‘Koning David’ met Richard Gere en ‘Francesco’ met Mickey Rourke werden hier gefilmd. “Maar dit zijn de echte vedetten”, lacht de gastvrouw terwijl ze ons een kleurenfoto onder de neus duwt. We zien koning Albert en koningin Paola, arm in arm en in vrijetijdskledij, met op de achtergrond het kasteel. “Als ze er eens helemaal uit willen, duiken ze hier onder”, klinkt het. “Onderweg naar de zaligverklaring van paus Johannes Paulus II vorig jaar bleven ze enkele dagen rondhangen in de regio.”

Figuranten walhalla

De volgende ochtend staan we voor dag en dauw op een godvergeten pleintje in het godvergeten Castelvecchio Calvisio. Hier werden alle telefooncelscènes gedraaid. Maar wat blijkt: d’r staat helemaal geen telefooncabine. “Die werd er speciaal voor de film neergepoot”, zegt gidse Gabriella di Peppe. Het was deze spraakzame dame die in naam van de lokale toeristische dienst de film in kaart bracht, locatiegewijs archiveerde en vandaag met ons de belangrijkste sets zal bezoeken. Onderweg naar de landschappen van de Vado di Sole – 1500 meter boven zeeniveau – waar het gros van de panoramische autoscènes gedraaid werden, etaleert Gabriella haar diepgaande kennis, zonder daarbij betweterig te willen zijn.

Dat George Clooney voor ‘The American’ door Ermenegildo Zegna in het pak gestoken werd, regisseur Anton Corbijn de Nederlandse Prins Bernhard Cultuurfonds Prijs 2011 kreeg en dat Persol de zonnebril van mister George leverde. Maar ze eert vooral z’n grote hart. De crew organiseerde namelijk talrijke goede-doelactiviteiten om de gevolgen van de zware aardbeving (6,3 op schaal Richter, goed voor 300 doden en 11.000 beschadigde gebouwen) wat te verzachten. Clooney zou ook privé een flinke som ter beschikking gesteld hebben, maar dat gebeurde zo discreet dat niemand het bedrag kent.

Eten met Clooney

’s Avonds rijden we opnieuw naar Castel del Monte en gaan we eten in Il Norgo del Tempo Perso bij chef Paola Guarino, een fanatieke keukenmama die al zes jaar een lokale trattoria uitbaat en tijdens de draaiperiode vijf weken lang de persoonlijke chef van Clooney was. Niets doet vermoeden dat achter de bruine afgeleefde houten deur met huisnummer 23 de Le Loggette-suite huist – een onderdeel van het Palazzo Colelli, waar Clooney verbleef – en pal daarnaast een verstopt restaurantje waar George dagelijks zijn verse pasta kwam eten in het bijzijn van enkele bodyguards en z’n toenmalige vriendin, de Italiaanse brunette Elisabetta Canalis.

Zes uitvergrote, schots en scheef opgehangen souvenirkleurenfoto’s van Paola en Clooney drukken ons meteen met de neus op de feiten. “Hij had niet echt een geprefereerde schotel of wijn”, steekt Paola meteen van wal. “Maar meestal dronk hij Montepulciano d’Abruzzo en opteerde hij voor een eenvoudige pasta met olie, kaas en tomaat. Vanavond krijgen jullie hetzelfde.” Naarmate de avond vordert, volgen de verhalen.

En wanneer na de maaltijd een nieuwe fles wordt ontkurkt en ook haar man en zoon de tafel vervoegen, krijgen we het allemaal te horen. “George is een schatje”, lacht Paola. “Hij liet altijd netjes weten met hoeveel ze zouden neerstrijken en maakte er nooit een punt van dat er ook andere gasten tafelden. Er was wel controle, en hij verplaatste zich nooit zonder lijfwachten, maar het verliep steeds zonder aandacht te trekken en vooral zonder kapsones.” Of de film het restaurant ondertussen iets opgeleverd heeft? “Absoluut”, zegt Paola. “Er komen opmerkelijk meer toeristen langs en de lokale bevolking is zich ook bewust van de nieuwe kansen die ons geboden worden. Maar we waken over de authenticiteit. Vele dorpelingen drongen erop aan dat ik een George Clooney-gerecht op de kaart moest zetten. Ik heb dat pertinent geweigerd. Ben je gek?”

Hotelondernemer redt dorp

Als afsluiter hebben we gereserveerd in Santo Stefano di Sessanio, een versterkt stadje, 1250 meter hoog in de Abruzzen, amper vijftien kilometer van Castel del Monte. Toen honderden jaren geleden de wolhandel er voor de nodige inkomsten zorgde, was dit een welvarende nederzetting met dik drieduizend inwoners. Vandaag zijn er geen honderd meer en werd de helft van het dorp opgekocht door een Italiaanse ondernemer die er een uniek hotel van maakte. ‘Nadat hij in 1999 in de bergen met zijn motor verloren reed en puur bij toeval hier belandde’, gaat de legende. Het werd het project van z’n leven. Hij was zo gefascineerd door het dorp dat hij de ruïnes kocht en transformeerde tot Italië’s meest aparte hotel: Albergo Diffuso Sextantio Hotel. Dat betekent letterlijk ‘uitgezaaid hotel’ en dat is het ook: de kamers liggen verspreid over het dorp.

Alle huizen werden authentiek gerestaureerd in samenwerking met archeologen en archivarissen. Houten historische bedden en zware bedspreien deden hun intrede, evenals discrete vloerverwarming en strakke corian badkamermeubelen van Philippe Starck. Het gaat er hand in hand, spartaanse luxe is het resultaat. ’s Avonds kruip ik in het bed waar ook George Clooney een aantal keer de nacht doorbracht. “Het was een mooi moment voor allen”, vertelde de receptioniste me daarstraks toen ze me de sleutel overhandigde. Ze lachte. Achter haar op het boekenplankje stond het souvenir: ‘Inside The American’ het boek dat Anton Corbijn over de draaiperiode van de film maakte. Of zoals Corbijn op pagina 58 over George Clooney schrijft: “… George entertaining the troops, me and himself…”

De legende gaat dat slechts enkele tientallen inwoners van Castel del Monte de uiteindelijke film gezien hebben. Het dorp herbergt immers geen bioscoop. Daarvoor moest je met de bus naar L’Aquila.